Phình mạch máu não: Triệu chứng và phương pháp điều trị

Phình mạch máu não là một tình trạng bệnh lý có thể gây ra tình trạng xuất huyết não. Triệu chứng của bệnh rất khó phát hiện và dễ xảy ra với người cao tuổi, đặc biệt là người bị huyết áp cao. Hiện nay, phình mạch máu não có thể được điều trị thông qua phẫu thuật.

Phình mạch máu não là gì

Phình mạch máu não (hay còn gọi là phình động mạch não) là hiện mạch máu trong não bị nổi phồng lên. Khi nhìn vào sẽ có cảm giác giống như quả mọng treo trên thân cây .

Tình trạng phình mạch máu não khi bị rò rỉ hoặc vỡ ra ở không gian giữa não và các mô mỏng bao phủ não. Loại đột quỵ xuất huyết này còn được gọi là xuất huyết não.

Khi hiện tượng phình mạch máu não bị vỡ ra, sẽ gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng của người bệnh.

Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp phình mạch máu não không gây ra bất kì triệu chứng hay dấu hiệu gì nếu không bị vỡ. Hiện tượng này chỉ có thể bị phát hiện trong quá trình chẩn đoán các bệnh lý khác.

Triệu chứng của phình mạch máu não

Triệu chứng của phình mạch máu não phụ thuộc vào từng giai đoạn mà người bệnh gặp phải

Phình mạch máu não bị vỡ

Đau đầu dữ dội, đột ngột là triệu chứng chính của chứng phình mạch máu não bị vỡ. Cơn đau đầu này thường được người bệnh mô tả là “cơn đau đầu tồi tệ nhất” mà họ từng trải qua.

Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến của hiện tượng vỡ phình mạch máu bao gồm:

• Đau đầu đột ngột, cực kỳ nghiêm trọng
• Buồn nôn và ói mửa
• Cổ cứng
• Nhìn mờ hoặc nhìn đôi
• Nhạy cảm với ánh sáng
• Co giật
• Sụp mí mắt
• Mất ý thức
• Cảm thấy hoang mang

Rò rỉ phình mạch máu não

Trong một số trường hợp, căn bệnh này có thể có thể khiến một lượng máu nhỏ bị rò rỉ. Đây có thể là nguyên nhân gây ra đau đầu đột ngột và nghiệm trọng.

Phình mạch máu não chưa bị vỡ ra

Hiện tượng phình mạch máu não không bị vỡ có thể không gây ra triệu chứng gì. Tuy nhiên, một túi phình lớn hơn không bị vỡ có thể đè lên các mô não và dây thần kinh, có thể gây ra những triệu chứng sau:

• Đau ở trên và sau một mắt
• Đồng tử bị giãn
• Thay đổi tầm nhìn hoặc nhìn đôi
• Tê một bên mặt

Nguyên nhân phình mạch máu não

Mặc dù nguyên nhân cốt lõi gây ra hiện tượng phình mạch máu não vẫn chưa được xác định nhưng đã có những nghiên cứu về các yếu tố có thể gia tăng nguy cơ mắc bệnh.

• Tuổi tác: hiện tượng này thường gặp ở người lớn tuổi hơn so với trẻ em.
• Giới tính: Tỉ lệ nữ giới mắc bệnh phình mạch máu não cao hơn nam giới.
• Thói quen không lành mạnh: những đối tượng thường xuyên hút thuốc lá và sử dụng các chất kích thích có nguy cơ cao bị phình mạch máu não
• Những người có huyết áp cao cũng có thể bị phình mạch máu não.
• Yếu tố di truyền: khi một người có người thân có tiền sử bị phình mạch máu não, thì người đó cũng có nguy cơ bị phình mạch máu não.

Bên cạnh đó, một vài loại phình mạch máu não cũng sẽ xuất hiện sau những cơn chấn thương mạnh ở đầu hoặc từ tình trạng nhiễm trùng máu.

Biến chứng nguy hiểm của phình mạch máu não

Khi một túi phình mạch máu não bị vỡ ra, hiện tượng chảy máu thường sẽ kéo dài trong vài giây và có thể gây tổn thương trực tiếp đến các tế bào xung quanh. Không chỉ vậy, hiện tượng này còn có thể làm hỏng hoặc giết chết các tế bào khác. Túi phình mạch máu não bị vỡ cũng gia tăng áp lực bên trong hộp sọ.

Nếu áp suất trở nên quá cao, máu và oxy cung cấp cho não có thể bị gián đoạn đến mức có thể gây mất ý thức hoặc thậm chí tử vong.

Các biến chứng có thể phát triển sau khi túi phình mạch máu bị vỡ bao gồm:

• Co thắt mạch: Sau khi chứng túi phình mạch máu não bị vỡ, các mạch máu trong não của người bệnh sẽ bị thu hẹp thất thường (co thắt mạch). Tình trạng này có thể hạn chế lưu lượng máu đến các tế bào não (đột quỵ do thiếu máu cục bộ) và gây thêm tổn thương và mất tế bào.
• Não úng thủy: Khi một túi phình mạch máu bị vỡ sẽ dẫn đến chảy máu trong không gian giữa não và mô xung quanh (xuất huyết não), máu có thể chặn sự lưu thông của chất lỏng xung quanh não và tủy sống (dịch não tủy). Tình trạng này có thể dẫn đến dư thừa dịch não tủy, làm tăng áp lực lên não và có thể làm tổn thương các mô (não úng thủy).
• Hạ natri máu: xuất huyết não do túi phình mạch máu bị vỡ cũng có thể phá vỡ cân bằng natri trong máu. Điều này có thể xảy ra do tổn thương vùng dưới đồi, một khu vực gần đáy não. Hiện tượng này sẽ khiến cho tế bào não bị sưng và tổn thương vĩnh viễn.

Điều trị phình mạch máu não như thế nào

Các bác sĩ sẽ tiến hành điều trị phình mạch máu não nếu túi phình bị vỡ ra, gây nguy hiểm đến tính mạng của bệnh nhân.

Phương pháp điều trị phình mạch máu não thường được áp dụng chính là phẫu thuật. Có 2 phương pháp phẫu thuật chính:

• Đặt ống thông tĩnh mạch (catheter): Đây là một thủ thuật sử dụng ống thông tĩnh mạch để sử đẩy một dây bạch kim mềm và vào túi phình. Dây cuộn vào bên trong túi phình, làm gián đoạn lưu lượng máu và về cơ bản bịt kín túi phình. Ngăn cho túi phình không bị chảy máu nữa.
• Phẫu thuật cắt bỏ: Đây là một thủ thuật để đóng túi phình vĩnh viễn. Bác sĩ sẽ cắt bỏ một phần hộp sọ của người bệnh để tiếp cận túi phình và xác định vị trí mạch máu nuôi túi phình. Sau đó, họ đặt một chiếc kẹp kim loại nhỏ trên cổ của túi phình để ngăn chặn dòng máu di chuyển đến vị trí đó.

Chú ý: những phương pháp điều trị trên chỉ mang tính chất tham khảo, tùy thuộc vào cơ địa và tình trạng bệnh mà các bác sĩ sẽ dụng phương pháp phù  hợp nhất đối với người bệnh.

Cách phòng tránh hiện tượng vỡ túi phình mạch máu não

Nếu bệnh nhân bị chẩn đoán là có xuất hiện túi phình mạch máu não, có thể giảm nguy cơ vỡ túi phình bằng cách thay đổi lối sống như sau:

• Không hút thuốc hoặc sử dụng thuốc kích thích: người bệnh cần kiên quyết từ bổ thuốc lá và ngừng ngay việc sử dụng các chất kích thích để giảm thiểu nguy cơ vỡ túi phình mạch máu não
• Luyện tập thể dục vừa phải và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh cũng sẽ giúp người bệnh giảm thiểu nguy cơ vỡ túi phình.

Kết luận

Phình mạch máu não là một bệnh lý tiềm ẩn, khi túi phình vỡ ra cần phải điều trị ngay lập tức. Bên cạnh đó, người bệnh cũng nên duy trì lối sống lành mạnh để ngăn không cho bệnh bùng phát. Người bệnh có thể tìm đến các bác sĩ thần kinh gần nhất để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.

Một vài bác sĩ có thể khám và điều trị bệnh phình mạch máu não

• Bác sĩ Chuyên khoa I Đặng Thế Ân, 24 năm kinh nghiệm, Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh.
• Thạc sĩ, Bác sĩ Trần Thị Mai Thy, trên 13 năm kinh nghiệm, Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh.
• Thạc sĩ, Bác sĩ Phạm Quỳnh Nga, hơn 11 năm kinh nghiệm, Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh

---

Nguồn tham khảo: Mayoclinic.org