Nang thận là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Ngày cập nhật: 16/10/24

Tác giả: Dược sĩ, Thạc sĩ Nguyễn Thị Thanh Tú

Nang thận là một bệnh lý thận tương đối phổ biến nhưng thường ít được chú ý cho đến khi gây ra triệu chứng nghiêm trọng. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin nang thận là gì, nguyên nhân, triệu chứng của bệnh và biện pháp điều trị cũng như phòng ngừa hiệu quả. Hãy cùng Docosan tìm hiểu về chủ đề này qua bài viết dưới đây.

Tóm tắt nội dung

Nang thận là gì?

Nang thận là gì? Đây là một cấu trúc dạng túi kín có bề mặt trơn láng và thường chứa đầy dịch bên trong. Đây là một bất thường cấu trúc của thận có liên quan đến một số bệnh lý, được gọi chung là bệnh nang thận. Không rõ nguyên nhân gây ra u nang thận. Một số giả thuyết cho rằng u nang thận phát triển khi lớp bề mặt của thận yếu đi và hình thành túi, sau đó các túi này chứa đầy dịch, bong ra và phát triển thành u nang.

Phân loại nang thận

Bên cạnh nhận biết nang thận là gì, bạn cũng cần phân biệt 2 thể bệnh nang thận. Cụ thể, tùy mỗi thể bệnh mà các nang thận có số lượng và kích thước khác nhau. Bài viết này giới thiệu cho bạn 2 thể phổ biến và quan trọng nhất của bệnh nang thận: bệnh nang thận đơn độc và bệnh thận đa nang.

Nang thận đơn độc

Nang thận đơn độc là khi một thùy thận chỉ xuất hiện một nang riêng biệt, thường là ở vùng vỏ thận. Nang này bao gồm một lớp mô mỏng bao bên ngoài, bên trong có chứa dịch và không thông với bể thận. Tỷ lệ nang thận đơn độc thường gặp ở người trưởng thành trên 40 tuổi là khoảng 25%. Người trên 50 tuổi có tỉ lệ mắc khoảng 50% và những đối tượng trên 70 tuổi là 90%.

Nhiều người thường không hiểu rõ về nang thận là gì nên thường có tâm lý lo lắng khi được chẩn đoán. Tuy nhiên, phần lớn nang thận được chẩn đoán là dạng đơn độc, không gây ảnh hưởng nhiều về mặt sức khỏe. Người ta rất ít khi phát hiện mình bị nang thận. Hầu hết các trưởng hợp phát hiện là khi thăm khám định kỳ có chẩn đoán hình ảnh và khi nang phát triển quá lớn gây ra những triệu chứng nhất định.

Thận nhiều nang

Trái ngược với nang thận đơn thuần, thận nhiều nang là tình trạng có nhiều cụm nang xuất hiện trên cùng một thùy thận. Tình trạng này thường liên quan đến bệnh thận đa nang – một bệnh lý có tính di truyền trong gia đình.

Khi đó, người bệnh có rất nhiều nang dịch với kích thước khác nhau phân bố cả hai thận. Điều này gây tổn thương mạnh mẽ tới cấu trúc thận và theo thời gian gây suy giảm dần chức năng thận. Hơn nữa, bệnh cũng có thể gây ra những u nang phát triển tại gan và các bộ phận khác trong cơ thể. Khác với nang thận đơn độc, bệnh thận nhiều nang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe với biến chứng nghiêm như tăng huyết áp và suy thận.

U nang thận có nguy hiểm không?

Vậy nang thận là gì và có gây nguy hiểm không? Như đã đề cập, phần lớn u nang thận đơn độc không gây nguy hiểm, ngay cả khi có kích thước lớn. Hiếm khi nang đơn thận có biểu hiện triệu chứng hay xuất hiện biến chứng như nhiễm trùng, chảy máu trong nang và vỡ nang. Do đó có thể xem nang thận đơn độc là bệnh lý lành tính, chỉ cần khám và theo dõi định kỳ 1 năm/lần khi người bệnh đi kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Đối với thận có nhiều nang hoặc u nang có cấu trúc phức tạp thì cần theo dõi chặt chẽ hơn. Đây có thể là dấu hiệu của bệnh thận đa nang hoặc ung thư.

Nguyên nhân gây ra u nang thận

Đến nay, nguyên nhân chính xác gây ra u nang thận là gì vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể góp phần hình thành nang bao gồm:

Ứ đọng nước tiểu trong thận: Khi nước tiểu không được thải ra ngoài một cách bình thường, chúng có thể tích tụ và tạo thành các túi nang.
Thiếu máu cung cấp cho thận: Khi thận không nhận đủ máu, các mô thận có thể bị tổn thương dẫn đến sự hình thành nang.
Phá hủy cấu trúc các ống thận: Những tổn thương hoặc viêm nhiễm có thể phá hủy cấu trúc các ống thận, tạo điều kiện cho nang hình thành.
Túi thừa tách ra từ ống thận: Đôi khi, các túi nhỏ có thể tách ra từ ống thận và phát triển thành nang.

Riêng bệnh thận đa nang thì được xác định là do một đột biến gen làm các tế bào trong thận phát triển mất kiểm soát, hình thành nên các nang lớn nhỏ ở cả hai thận. Người mắc bệnh này nhận gen bị đột biến từ cha hoặc mẹ hoặc từ cả hai. Đây là một thể “di truyền kiểu trội”, nghĩa là nếu cha hoặc mẹ mắc bệnh thì nguy cơ sinh một người con cũng mắc bệnh là 50:50.

Đối tượng dễ mắc u nang thận

Dưới đây là các đối tượng dễ mắc u nang thận hơn, bao gồm:

Người lớn tuổi: U nang thận đơn thuần thường gặp nhất ở những người trên 50 tuổi với tỷ lệ khoảng 50%.
Giới tính nam: Một vài thống kê cũng cho thấy rằng nam giới có nguy cơ cao hơn so với nữ giới trong việc phát triển u nang thận.
Người có tiền sử gia đình mắc bệnh thận: Những người có người thân trong gia đình mắc các bệnh lý về thận, đặc biệt là bệnh thận đa nang sẽ có nguy cơ mắc u nang thận cao hơn.
Người có bệnh lý thận mạn tính: Những người đã bị các bệnh lý thận khác gây thay đổi cấu trúc và chức năng thận sẽ có nguy cơ cao hình thành các u nang thận.
Người có lối sống không lành mạnh: Lối sống thiếu vận động, chế độ ăn uống không lành mạnh, sử dụng nhiều chất kích thích (như thuốc lá, rượu bia) có thể góp phần tăng nguy cơ mắc u nang thận.

Dấu hiệu và triệu chứng của nang thận

Phần lớn các trường hợp nang thận thuộc loại nang thận đơn độc và không có triệu chứng. Các nang này thường chỉ được phát hiện tình cờ khi bệnh nhân được xét nghiệm hình ảnh học (như siêu âm, chụp cắt lớp vi tính) để khảo sát một bệnh khác hoặc khi khám sức khỏe tổng quát.

Những triệu chứng chỉ xuất hiện khi kích thước của nang thận to lên gây chèn ép vào các cơ quan hoặc khi chúng bị nhiễm trùng. Khi đó triệu chứng có thể gặp bao gồm:

Đau vùng hông, sườn hoặc đau bụng trên.
Tiểu ra máu (nước tiểu màu nâu/đỏ sẫm).
Sốt, rét run (nếu có nhiễm trùng).
Tăng huyết áp (nếu chèn ép động mạch thận).
Thận to, sưng, sờ thấy được.

Đau vùng hông có thể là triệu chứng của bệnh nang thận

Biến chứng của nang thận

Hầu hết các nang thận không gây ra biến chứng nếu chúng chỉ là các nang đơn thuần. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp, người bệnh có thể mắc phải một trong các biến chứng nghiêm trọng sau đây:

Tắc nghẽn nước tiểu: Khi u nang trở nên đủ lớn, chúng có thể chặn dòng nước tiểu và gây tắc nghẽn, dẫn đến tổn thương thận và nhiễm trùng.
Nhiễm trùng nang: Nang thận có thể bị nhiễm trùng gây ra triệu chứng sốt, đau lưng hoặc hông nghiêm trọng. Nếu nhiễm trùng lan rộng, bệnh có nguy cơ tiến triển thành nhiễm trùng huyết và đe dọa tính mạng.
Chảy máu trong nang: Nang thận có thể bị vỡ hoặc chảy máu, dẫn đến triệu chứng tiểu ra máu. Tình trạng này thường gây đau đớn và có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng hơn nếu không được xử lý kịp thời.
Vỡ nang: Nếu một nang thận quá lớn, chúng có thể vỡ ra và gây đau dữ dội. Kèm với đó là tiểu ra máu và rò rỉ dịch từ nang vào các vùng xung quanh. Vỡ nang có thể yêu cầu can thiệp y tế khẩn cấp để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Tăng huyết áp: Nang thận lớn có thể chèn ép các mạch máu trong thận dẫn đến tăng huyết áp, kéo theo đó là tăng nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan như xơ vữa động mạch, suy tim,…
Tăng nguy cơ phát triển u thận: Mặc dù hiếm gặp, nhưng những bệnh nhân có nang thận phức tạp hoặc có nhiều nang thận có thể có nguy cơ cao hơn phát triển u thận, bao gồm cả ung thư thận. Khi đó, bệnh nhân cần được theo dõi và quản lý sát sao hơn từ các bác sĩ chuyên khoa.

Các phương pháp chẩn đoán và xét nghiệm u nang thận

Phương pháp chính giúp chẩn đoán xác định nang thận là chẩn đoán hình ảnh, bao gồm:

Siêu âm thận: Đây là phương pháp phổ biến nhất để phát hiện nang thận. Siêu âm cho thấy hình ảnh của các khối trống âm với thành nang mỏng.
Chụp X-quang hệ tiết niệu có tiêm thuốc cản quang (UIV): Kỹ thuật này cho biết nang có chèn ép đài bể thận hay không. Tuy nhiên UIV chỉ chẩn đoán được các nang thận từ 4 cm trở lên nằm ở khu vực nhu mô thận.
Chụp cắt lớp vi tính (CT scanner): Phương pháp này cho phép xác định chính xác vị trí, kích thước và cấu trúc nang thận là gì.

Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định một số xét nghiệm máu và nước tiểu để đánh giá mức độ ảnh hưởng của nang thận tới chức năng thận của bạn.

Phương pháp điều trị u nang thận

Nang thận là gì và có điều trị được không? Câu trả lời là có. Tùy theo loại và kích thước nang thận mà sẽ có các lựa chọn điều trị như sau:

Đối với các nang thận không có triệu chứng hay gây biến chứng thì không cần phải can thiệp điều trị. Bệnh nhân sau khi phát hiện nang thận cần theo dõi định kỳ để bác sĩ đánh giá sự phát triển của nang thận về kích thước, số lượng và những nguy cơ biến chứng có thể xảy ra.

Khi kích thước nang thận lớn dần gây triệu chứng hoặc biến chứng xảy ra thì can thiệp ngoại khoa là cần thiết. Các phương pháp điều trị ngoại khoa hiện nay bao gồm:

Chọc hút và bơm chất làm xơ hóa: Cải thiện tốt giai đoạn đầu nhưng tỷ lệ tái phát cao.
Phẫu thuật dẫn lưu và cắt chóp nang: Mổ nội soi được xem là phương pháp an toàn và hiệu quả nhất hiện nay. Dẫn lưu giúp giảm kích thước của nang và cắt chóp nang (cắt bỏ hoặc đốt cháy thành nang) giúp ngừa tái phát. Mổ mở không ưu việt bằng mổ nội soi vì để lại sẹo mổ lớn và bệnh nhân chậm hồi phục hơn.

Chế độ ăn cho người bị thận đa nang

Vậy chế độ ăn cho người bị nang thận là gì và có lưu ý gì đặc biệt không? Dưới đây là một số lời khuyên của chuyên gia y tế dành cho bệnh nhân:

Nên ăn nhạt: Hạn chế muối trong khẩu phần ăn giúp kiểm soát huyết áp và ngăn ngừa tổn thương thận. Do đó, nên ăn nhạt và tránh các loại thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh vì chúng thường chứa nhiều muối.
Giảm lượng protein: Các chất chuyển hóa của protein có thể gây tổn thương lên thận. Do đó, người bệnh nên tham khảo bác sĩ về lượng protein cần thiết.
Uống đủ nước: Uống đủ nước giúp thận hoạt động hiệu quả và ngăn ngừa hình thành sỏi thận. Tuy nhiên, lượng nước nên được điều chỉnh theo khuyến cáo của bác sĩ, đặc biệt khi chức năng thận suy giảm.
Kiểm soát các thức ăn giàu kali và phospho: Khi thận yếu, việc thải bỏ kali và phospho cũng bị suy giảm. Do đó, nên giảm các loại thực phẩm giàu kali (như chuối, khoai tây) và phospho (như các sản phẩm từ sữa, cá, thịt gia cầm).
Kiểm soát lượng dầu mỡ: Mục đích là để tránh việc tăng cân quá mức làm ảnh hưởng trầm trọng hơn đến tình trạng bệnh.

Phòng ngừa nang thận

Hiện nay chưa có biện pháp dự phòng cho các thể bệnh nang thận, tuy nhiên bạn có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh thông qua những cách đơn giản như:

Duy trì uống đủ nước nhằm tăng cường đào thải độc tố, phòng ngừa sỏi thận và nhiễm trùng.
Sinh hoạt lành mạnh, hạn chế rượu bia và các chất kích thích, tránh lạnh, nghỉ ngơi và vận động hợp lý.
Kiểm soát huyết áp và các bệnh đi kèm để tránh những tổn thương nặng nề trên thận.
Khám sức khỏe định kỳ để có thể phát hiện sớm các bất thường và điều trị kịp thời.

Uống nhiều nước và sinh hoạt lành mạnh giúp phòng ngừa bệnh nang thận

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Dấu hiệu bất thường

Phần lớn bệnh nhân mắc nang thận đều không xuất hiện triệu chứng và không cần can thiệp điều trị. Tuy nhiên, nếu bạn phát hiện các dấu hiệu bất thường như: đau dữ dội ở vùng hông, tiểu ra máu, sốt cao hoặc cảm giác mệt mỏi kéo dài, bạn nên gặp bác sĩ ngay lập tức để được kiểm tra và điều trị kịp thời.

Một số bệnh viện chuyên khoa uy tín

Dưới đây là một số các bệnh viện uy, phòng khám chuyên khoa Thận uy tín mà bạn có thể tham khảo khi có nhu cầu gặp bác sĩ về vấn đề u nang thận:

Một số câu hỏi liên quan

U nang thận có gây ung thư không?

U nang thận đơn giản hầu như vô hại và ít có khả năng trở thành ung thư. Tuy nhiên, trường hợp u nang phức tạp có thể cần được theo dõi kỹ lưỡng vì có nguy cơ phát triển thành ung thư thận.

U nang thận có tự khỏi không?

U nang thận đơn giản đôi khi có thể tự biến mất mà không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu u nang gây ra triệu chứng hoặc biến chứng, bạn cần điều trị theo chỉ định của bác sĩ.

Nang thận có phải là u nang thận không?

Đúng vậy, u nang thận là một cách gọi khác của nang thận, thường được các bác sĩ gọi khi nang có cấu trúc thành dày hơn, có vách và dịch trong nang đặc hơn.

Trên đây là những thông tin quan trọng nhất về nang thận mà chúng tôi tổng hợp được, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị. Hy vọng bài viết này sẽ hữu ích với bạn. Hãy chia sẻ bài viết rộng rãi để mọi người cùng có thêm kiến thức nhé!

Xem thêm:

Nguồn tham khảo:

1. Kidney cysts