Bệnh nang thận: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị

Nang thận là một cấu trúc bất thường dạng túi chứa nước tại thận, cơ quan lọc máu và hình thành nước tiểu. Bệnh nang thận gồm nhiều thể với đặc trưng riêng về nguyên nhân, hoàn cảnh xuất hiện và diễn tiến. Đa phần các trường hợp có sự xuất hiện của nang thận là lành tính, nhưng đôi khi có thể làm suy chức năng thận và kèm các bất thường khác ngoài thận. Docosan mời bạn tham khảo bài viết này để hiểu rõ hơn về các thể bệnh của nang thận và mức độ nguy hiểm của mỗi thể bệnh.

Bệnh nang thận là gì?

Một nang thận là một cấu trúc dạng túi kín có bề mặt trơn láng và thường chứa đầy dịch bên trong. Đây là một bất thường cấu trúc của thận có liên quan đến một số bệnh lý, được gọi chung là bệnh nang thận. 

Các nang thận có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai thận. Tùy mỗi thể bệnh mà các nang thận có số lượng và kích thước khác nhau. Bài viết này giới thiệu cho bạn ba thể phổ biến và quan trọng nhất của bệnh nang thận: 

  • Bệnh nang thận đơn thuần
  • Bệnh nang thận mắc phải 
  • Bệnh thận đa nang
bệnh nang thận
Bệnh nang thận là gì?

Các thể bệnh nang thận khác nhau thế nào?

Thoạt đầu, những thể bệnh kể trên dễ bị nhầm lẫn với nhau vì tên gọi của chúng. Nhưng mỗi thể bệnh có nguyên nhân, hoàn cảnh xuất hiện và diễn tiến rất khác nhau. 

  • Bệnh nang thận đơn thuần: là loại phổ biến nhất, và đa số các trường hợp thuộc loại này không gây hại cho người bệnh. Chúng thường xuất hiện ở người lớn tuổi, hiếm khi gây ra các than phiền và thường chỉ được phát hiện tình cờ.
  • Bệnh thận đa nang: là một bệnh hoàn toàn khác với bệnh nang thận đơn thuần. Bệnh này có tính di truyền trong gia đình. Người bệnh có rất nhiều nang dịch với kích thước khác nhau phân bố cả hai thận. Điều này gây tổn thương mạnh mẽ tới cấu trúc thận và theo thời gian có thể tiến triển thành bệnh suy thận mạn. Nang dịch còn thể xuất hiện ở những cơ quan khác như gan, lách. 
  • Bệnh nang thận mắc phải: là loại xuất hiện ở bệnh nhân suy thận mạn và đặc biệt bệnh nhân đang chạy thận (hay lọc máu). Khác với bệnh thận đa nang, các nang thận trong loại này thường nhỏ, số lượng ít hơn và không có tính di truyền.
bệnh nang thận
Các thể bệnh nang thận khác nhau thế nào?

Như vậy, cơ bản ta có thể phân biệt ba thể bệnh kể trên thông qua hoàn cảnh xuất hiện của chúng. Bệnh nang thận đơn thuần thường chỉ được phát hiện tình cờ, bệnh thận đa nang thì có tính gia đình và gây suy thận mạn, trong khi bệnh nang thận mắc phải xuất hiện ở những bệnh nhân suy thận mạn đang được điều trị chạy thận. 

Nguyên nhân của bệnh nang thận?

Nguyên nhân của bệnh nang thận đơn thuần, loại phổ biến nhất, chưa được biết rõ. Trước độ tuổi 40, khoảng 25% dân số xuất hiện nang thận đơn thuần. Con số này là 50% ở độ tuổi 50. Chính vì nguy cơ xuất hiện của chúng tăng dần theo tuổi, một số chuyên gia cho rằng sự hình thành các nang thận này là do quá trình lão hóa làm giảm tính bền của thành ống thận, những cấu trúc rất nhỏ có chức năng lọc và tạo nước tiểu. 

Bệnh thận đa nang thì được xác định là do một đột biến gen làm các tế bào trong thận phát triển mất kiểm soát, hình thành nên các nang lớn nhỏ ở cả hai thận. Người mắc bệnh này nhận gen bị đột biến từ cha hoặc mẹ hoặc từ cả hai. Đây là một thể “di truyền kiểu trội”, nghĩa là nếu cha hoặc mẹ mắc bệnh thì nguy cơ sinh một người con cũng mắc bệnh là 50-50. 

bệnh nang thận
Nguyên nhân của bệnh nang thận?

Các chuyên gia cũng chưa xác định được nguyên nhân chính xác của các nang thận mắc phải ở bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối có chạy thận. Tuy nhiên, các nang này không phải gây ra bởi phương pháp điều trị, mà do sự xơ hóa và suy giảm chức năng thận tiến triển qua nhiều năm ở những bệnh nhân này.

Ngoài ra, sự hiện diện của một hay nhiều nang thận còn có thể là biểu hiện của một số bệnh lý hệ thống ảnh hưởng nhiều cơ quan, như bệnh xơ cứng củ, hội chứng von Hipple Lindau. Tuy nhiên các trường hợp này hiếm gặp.

Các nang thận gây ra những triệu chứng gì?

Phần lớn các trường hợp phát hiện nang thận thuộc loại nang thận đơn thuần. Các nang này thường nhỏ và xuất hiện đơn lẻ, số lượng ít ở một hoặc hai thận. Do đó chúng hiếm khi gây ra triệu chứng và thường chỉ được phát hiện tình cờ khi bệnh nhân được xét nghiệm hình ảnh học (như siêu âm, chụp cắt lớp vi tính) để khảo sát một bệnh khác hoặc khi khám sức khỏe tổng quát.

Các triệu chứng chỉ xuất hiện khi kích thước của nang thận đơn thuần to dần gây chèn ép vào các cơ quan hoặc khi chúng bị nhiễm trùng. Những than phiền thường gặp bao gồm: 

  • Sốt
  • Đau vùng hông lưng hoặc đau bụng trên
  • Sưng to vùng bụng
  • Đi tiểu nhiều lần 
  • Nước tiểu màu nâu/đỏ sậm (tiểu máu)
bệnh nang thận
Đi tiểu nhiều lần là triệu chứng thường gặp khi bị bệnh nang thận

Tương tự, các nang thận mắc phải ở bệnh nhân chạy thận thường không gây thêm triệu chứng và không làm nặng thêm tình trạng của bệnh nhân. Nhưng những than phiền sẽ xuất hiện khi nang thận to dần và xảy ra các biến chứng.

Bệnh nhân thận đa nang cũng có thể “thầm lặng” và không biết mình mắc bệnh trong nhiều năm cho đến độ tuổi 30-40, thời điểm thận bắt đầu có những tổn thương rõ rệt. Những triệu chứng thường gặp của thận đa nang bao gồm:

  • Đau vùng hông lưng
  • Nước tiểu màu nâu/đỏ sậm (tiểu máu)
  • Huyết áp cao
  • Sưng phù mặt, tay chân, toàn thân

Bệnh nang thận có nguy hiểm không?

Sự hiện diện của các nang thận phần lớn không gây khó chịu hay nguy hiểm cho bệnh nhân. Tuy nhiên những biến chứng vẫn có thể xảy ra và nếu không phát hiện, xử trí kịp thời sẽ ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của người bệnh, đặc biệt ở người đang suy thận phải chạy thận. 

Những biến chứng có thể gặp bao gồm:

  • Nhiễm trùng nang thận: nếu không điều trị kịp thời có thể gây nhiễm trùng máu.
  • Vỡ nang thận: do kích thước nang quá lớn hoặc do một chấn thương.
  • Chèn ép đường thải nước tiểu của thận: do nang lớn chèn ép vào niệu quản, có thể làm giảm chức năng của thận nhanh chóng (suy thận cấp).
  • Huyết áp cao: thận có chức năng điều hòa huyết áp vô cùng quan trọng, khi nang phát triển làm tổn thương các tế bào thận, huyết áp có thể tăng cao và gây ra các hậu quả của khác như đột quỵ, nhồi máu cơ tim. 
bệnh nang thận
Bệnh nang thận có nguy hiểm không?

Với người mắc thận đa nang, khả năng tiến triển thành bệnh suy thận mạn là rất cao. Những tổn thương không hồi phục của thận ở những bệnh nhân này sẽ làm thận mất dần các chức năng sinh lý như: lọc chất độc trong máu, thải nước tiểu, tạo máu, điều hòa huyết áp, cân bằng dịch và điện giải trong cơ thể. Khi đi đến giai đoạn cuối của bệnh thận mạn, người bệnh cần điều trị thay thế thận bao gồm chạy thận hoặc thay ghép thận. 

Bệnh nang thận được điều trị như thế nào?

Các nang thận nếu không có triệu chứng hay gây biến chứng thì không cần phải can thiệp điều trị. Bệnh nhân sau khi phát hiện nang thận cần theo dõi định kỳ để bác sĩ đánh giá sự phát triển của nang thận về kích thước, số lượng và những nguy cơ biến chứng có thể xảy ra.

Khi kích thước nang thận lớn dần gây triệu chứng hoặc biến chứng xảy ra thì can thiệp ngoại khoa là cần thiết. Các phương pháp điều trị ngoại khoa hiện nay bao gồm: 

  • Chọc hút và bơm chất làm xơ hóa: cải thiện tốt giai đoạn đầu nhưng tỷ lệ tái phát cao
  • Phẫu thuật dẫn lưu và cắt chóp nang: mổ nội soi được xem là phương pháp an toàn và hiệu quả nhất hiện nay. Dẫn lưu giúp giảm kích thước của nang và cắt chóp nang (cắt bỏ hoặc đốt cháy thành nang) giúp ngừa tái phát. Mổ mở không ưu việt bằng mổ nội soi vì để lại sẹo mổ lớn và bệnh nhân chậm hồi phục hơn.
bệnh nang thận
Phẫu thuật điều trị bệnh nang thận

Có thể dự phòng bệnh nang thận không?

Hiện nay chưa có biện pháp dự phòng cho các thể bệnh nang thận. Ở bệnh nhân chạy thận, không có một chế độ ăn đặc biệt nào có thể ngăn chặn hoặc trì hoãn bệnh nang thận mắc phải. 

Tuy nhiên, chúng ta có thể hạn chế những biến chứng sau khi phát hiện các nang thận. Với các nang thận đơn thuần, người bệnh cần tái khám sau 6-12 tháng để bác sĩ đánh giá sự phát triển của chúng. Sau khi được chẩn đoán, bệnh nhân thận đa nang cần được theo dõi định kỳ và điều trị thích hợp để trì hoãn sự tiến triển của bệnh suy thận mạn.

bệnh nang thận
Xây dựng chế độ ăn uống khoa học

Một số bác sĩ khám và điều trị nang thận

  • BSCK1 Nguyễn Thị Thái Hà, hơn 15 năm kinh nghiệm, quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh
  • BSCK1 Lê Ngọc Trân, hơn 10 năm kinh nghiệm, quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh
  • Thạc sĩ, Bác sĩ Trang Võ Anh Vinh, hơn 10 năm kinh nghiệm, quận 8, Thành phố Hồ Chí Minh.

Kết luận

Tổng kết lại, bệnh nang thận có nhiều thể bệnh với đối tượng mắc và nguyên nhân khác nhau. Trong đó bệnh nang thận đơn thuần là phổ biến nhất, thường không triệu chứng và hiếm khi gây ra biến chứng đòi hỏi can thiệp điều trị. Bệnh thận đa nang là thể có tính di truyền và một khi phát hiện được thì cần chăm sóc, tư vấn bởi các chuyên gia để làm chậm diễn tiến thành bệnh suy thận mạn.


Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.

Nguồn tư liệu tham khảo: NIDDIK, StatPearls, Medscape, Mayoclinic, Healthline.