Đái tháo đường thai kỳ – “Cơn mưa” qua đi, “mầm bệnh” còn ở lại?
Nhiều người cho rằng, đái tháo đường thai kỳ sẽ biến mất sau khi sinh con. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, nó có thể âm thầm “gieo mầm” cho những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng về sau cho cả mẹ và bé. Hãy cùng tìm hiểu về những nguy cơ tiềm ẩn của bệnh lý này và cách bảo vệ bản thân cũng như con yêu bạn nhé!
Tóm tắt nội dung
Đái tháo đường thai kỳ là gì?
Theo thống kê của Liên đoàn Đái tháo đường Thế giới, cứ 7 trường hợp mang thai thì có 1 trường hợp phát triển đái tháo đường thai kỳ. Tỷ lệ này đang có xu hướng gia tăng, đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển như Việt Nam.
Đái tháo đường thai kỳ (ĐTĐTK) là tình trạng rối loạn dung nạp glucose, được phát hiện lần đầu trong thai kỳ. Thông thường, cơ thể chúng ta sản xuất hormone insulin từ tuyến tụy để giúp vận chuyển glucose từ máu vào tế bào, cung cấp năng lượng cho cơ thể. Tuy nhiên, trong thai kỳ, sự thay đổi nội tiết tố, đặc biệt là sự gia tăng hormone từ nhau thai, có thể cản trở hoạt động của insulin, khiến lượng đường trong máu tăng cao, dẫn đến đái tháo đường thai kỳ.
Triệu chứng của đái tháo đường thai kỳ thường không rõ ràng, dễ bị nhầm lẫn với các biểu hiện thông thường của thai kỳ như mệt mỏi, khát nước, đi tiểu nhiều. Chính vì vậy, nhiều mẹ bầu chủ quan, không đi khám thai định kỳ, dẫn đến bệnh không được phát hiện và kiểm soát kịp thời, gây ra những hậu quả đáng tiếc.
Trong thai kỳ, đường huyết không được kiểm soát có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và bé, bao gồm:
Đối với mẹ
- Tiền sản giật: Tăng huyết áp thai kỳ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng của cả mẹ và bé.
- Sinh non: Trẻ sinh ra khi chưa đủ tuần tuổi, có nguy cơ cao gặp các vấn đề về hô hấp, thị lực, thính lực…
- Nhiễm trùng: Tăng nguy cơ nhiễm trùng âm đạo, nhiễm trùng nước ối, nhiễm trùng sau sinh…
- Tăng nguy cơ phải mổ lấy thai: Do thai nhi thường có kích thước lớn hơn bình thường (thai to), khó sinh thường.
- Bệnh tiểu đường thai kỳ ở lần mang thai sau: Khoảng 30 – 50% phụ nữ từng mắc đái tháo đường thai kỳ sẽ gặp lại tình trạng này ở lần mang thai tiếp theo.
Đối với bé:
- Thai to: Tăng nguy cơ chấn thương khi sinh, sinh khó, phải mổ lấy thai.
- Hạ đường huyết sau sinh: Do tuyến tụy của bé đã quen với việc sản xuất nhiều insulin để đáp ứng lượng đường trong máu cao của mẹ.
- Vàng da: Tăng bilirubin trong máu, khiến da và mắt của bé bị vàng.
- Khó thở: Phổi của bé chưa phát triển hoàn thiện, dễ gặp các vấn đề về hô hấp.
Tham khảo thêm: Phòng ngừa và điều trị tiểu đường thai kỳ
Nguy cơ tiến triển mạn tính sau sinh
Nhiều người lầm tưởng rằng sau khi sinh con, đái tháo đường thai kỳ sẽ biến mất. Tuy nhiên, khoảng 50% phụ nữ mắc đái tháo đường thai kỳ sẽ phát triển thành đái tháo đường type 2 trong vòng 5-10 năm sau đó. Không chỉ vậy, đái tháo đường thai kỳ còn là “mầm mống” cho nhiều vấn đề sức khỏe mạn tính khác cho cả mẹ và bé.
Đối với mẹ
Tăng nguy cơ mắc đái tháo đường type 2
Phụ nữ từng mắc đái tháo đường thai kỳ có nguy cơ mắc đái tháo đường type 2 cao gấp 7 lần so với người bình thường. Nguyên nhân được cho là do quá trình mang thai đã khiến cơ thể “mệt mỏi” trong việc sản xuất insulin, dẫn đến tình trạng kháng insulin kéo dài, làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường type 2.
Tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch
Tăng đường huyết dẫn đến tổn thương lớp nội mô của mạch máu, làm giảm khả năng đàn hồi và lưu thông máu. Điều này góp phần vào sự hình thành mảng bám và xơ vữa động mạch, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch .
Khoảng 20-50% phụ nữ bị ĐTĐTK phát triển đái tháo đường type 2 trong vòng 5-10 năm sau khi sinh, tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch . Nguy cơ mắc bệnh mạch vành, đột quỵ và các bệnh tim mạch khác cũng cao hơn ở phụ nữ từng mắc ĐTĐTK .
Tăng nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa
Hội chứng này bao gồm một nhóm các yếu tố nguy cơ như béo phì, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, và tăng đường huyết, tất cả đều góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đái tháo đường type 2.
Ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý
Phụ nữ từng mắc ĐTĐTK có nguy cơ mắc các vấn đề tâm lý như trầm cảm sau sinh, lo âu, căng thẳng cao hơn.
Đối với bé
Tăng nguy cơ béo phì, rối loạn chuyển hóa, tiểu đường type 2 khi trưởng thành.
Trẻ sinh ra từ mẹ bị đái tháo đường thai kỳ có nguy cơ béo phì cao gấp 2 lần so với trẻ bình thường. Nguyên nhân là do tiếp xúc với lượng đường trong máu cao của mẹ từ trong bụng mẹ, khiến tuyến tụy của bé phải làm việc quá tải, dẫn đến tình trạng kháng insulin khi trưởng thành.
Nguy cơ mắc tiểu đường type 2 ở trẻ cũng tăng lên nếu mẹ bị tiểu đường thai kỳ.
Tương tự như người mẹ, trẻ cũng có nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa cao hơn nếu mẹ từng bị ĐTĐTK.
Nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch bẩm sinh, sinh non, suy hô hấp,…
Đái tháo đường thai kỳ có thể gây tổn thương mạch máu ở thai nhi, gây ra các vấn đề về lưu lượng máu và dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của thai nhi. Phụ nữ mắc ĐTĐTK thường có xu hướng sinh ra trẻ có cân nặng cao hơn trung bình, điều này có thể gây ra áp lực lớn hơn cho hệ tim mạch và hệ thống hô hấp của thai nhi.
Sự biến đổi đường huyết không ổn định ở người mẹ có thể tạo ra một môi trường không lý tưởng cho sự phát triển của thai nhi, góp phần vào các vấn đề về tim mạch và hô hấp, gây ra các biến chứng sức khỏe ở thai nhi như sinh non và suy hô hấp.
Giải pháp phòng ngừa và kiểm soát
Phòng bệnh hơn chữa bệnh, việc kiểm soát đường huyết ổn định trong thai kỳ và thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau sinh đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý mạn tính cho cả mẹ và bé.
Kiểm soát trong thai kỳ
- Khám thai định kỳ: Đây là việc làm vô cùng quan trọng, giúp phát hiện sớm các bất thường trong thai kỳ, trong đó có đái tháo đường thai kỳ.
- Tầm soát đái tháo đường thai kỳ: Thực hiện ở tuần 24-28 của thai kỳ đối với tất cả phụ nữ mang thai, hoặc sớm hơn nếu có các yếu tố nguy cơ như: béo phì, tiền sử gia đình có người mắc đái tháo đường, đã từng bị đái tháo đường thai kỳ ở lần mang thai trước đó…
- Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Lựa chọn thực phẩm giàu chất xơ, ít đường, ít béo, chia nhỏ bữa ăn trong ngày. Tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn phù hợp.
- Tập luyện thể dục phù hợp: Luyện tập nhẹ nhàng khoảng 30 phút mỗi ngày, phù hợp với thể trạng thai kỳ.
- Tuân thủ điều trị của bác sĩ: Sử dụng thuốc theo đúng chỉ định, không tự ý tăng giảm liều lượng.
Tham khảo thêm: Tiểu đường thai kỳ nên ăn gì?
Nếu bạn được chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ, đừng lo lắng vì bạn không hề đơn độc. DiaB luôn đồng hành cùng bạn trong chương trình “Thay đổi lối sống – Cùng mẹ bầu ổn định đường huyết”. Với đội ngũ bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng giàu kinh nghiệm, chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn ổn định đường huyết, đảm bảo dinh dưỡng và sức khỏe cho cả mẹ và bé.
Trong vòng 7 tuần, đội ngũ chuyên gia của DiaB sẽ giúp bạn xây dựng chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng, hướng dẫn kiểm soát đường huyết, nhận biết và kiểm soát stress trong thai kỳ. Bạn cũng sẽ được hướng dẫn các bài tập thiền cho mẹ và bé để phát triển toàn diện. Bên cạnh đó, chúng tôi cung cấp thông tin và giải pháp giúp bạn phòng ngừa đái tháo đường type 2 sau sinh.
Bên cạnh đó, bạn sẽ được trang bị máy đo đường huyết cùng 2 hộp que thử, thực đơn dinh dưỡng cá nhân, cẩm nang dinh dưỡng và bộ dụng cụ cao cấp. Bạn cũng nhận được tài khoản ứng dụng điện thoại DiaB miễn phí, cho phép truy cập thư viện kiến thức và bài học đa dạng về đái tháo đường, cùng các công cụ theo dõi và nhắc nhở đo đường huyết.
Tham gia chương trình “Thay đổi lối sống – Cùng mẹ bầu ổn định đường huyết” ngay TẠI ĐÂY.
Sau khi sinh con
- Tiếp tục theo dõi đường huyết: Kiểm tra đường huyết sau sinh 6-12 tuần, sau đó 1-3 năm/ lần.
- Duy trì lối sống lành mạnh: Ăn uống khoa học, tập luyện thể thao thường xuyên, kiểm soát cân nặng hợp lý.
- Thực hiện tầm soát đái tháo đường type 2 cho cả mẹ và bé (khi lớn) để phát hiện và điều trị kịp thời.
Tham khảo thêm: Triệu chứng đái tháo đường ở trẻ em
Lời kết
Đái tháo đường thai kỳ không phải là dấu chấm hết cho hành trình mang thai của bạn. Hãy trang bị cho mình kiến thức đầy đủ, chủ động chăm sóc sức khỏe bản thân và thực hiện tầm soát bệnh kịp thời. Bằng sự hiểu biết và nỗ lực của mình, bạn hoàn toàn có thể vượt qua thử thách này, bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé, chào đón thiên thần nhỏ khỏe mạnh đến với thế giới!
