Dấu hiệu đái tháo đường thai kỳ nhận biết sớm mẹ bầu cần biết

Ngày cập nhật: 23/01/25

Tác giả: Đặng Thái Sơn

Tham vấn y khoa: BS Trương Lan Đài

Mang thai là một hành trình kỳ diệu nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe, trong đó có đái tháo đường thai kỳ. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận biết sớm các dấu hiệu đái tháo đường thai kỳ, từ đó chủ động bảo vệ sức khỏe cho bản thân và thai nhi, hướng đến một thai kỳ an toàn và khỏe mạnh. Cùng Docosan tìm hiểu ngay để trang bị cho mình những kiến thức cần thiết nhé!

Tóm tắt nội dung

1 Tiểu đường thai kỳ là bệnh gì?
2 7 dấu hiệu nhận biết sớm tiểu đường thai kỳ ở mẹ bầu
3 Nguyên nhân khiến mẹ bầu bị tiểu đường?
4 Biến chứng của tiểu đường thai kỳ
- 4.1 Đối với mẹ
- 4.2 Đối với bé
5 Điều trị tiểu đường thai kỳ như nào? Có ảnh hưởng em bé không?
6 Làm thế nào để phòng tránh tiểu đường thai kỳ?
7 Một số câu hỏi thường gặp
- 7.1 Bệnh tiểu đường thai kỳ có thể biến mất sau khi mang thai?
- 7.2 Bệnh tiểu đường thai kỳ có ảnh hưởng đến sự phát triển của con tôi không?

Tiểu đường thai kỳ là bệnh gì?

*Đái tháo đường thai kỳ là tình trạng lượng đường trong máu tăng cao trong thời điểm thai kỳ*

Tiểu đường thai kỳ, hay còn gọi là đái tháo đường thai kỳ (Gestational Diabetes Mellitus – GDM), là tình trạng lượng đường trong máu tăng cao trong thời điểm thai kỳ, thường xuất hiện vào khoảng tuần thứ 24 đến tuần thứ 28.

Tiểu đường thai kỳ không đồng nghĩa với việc bạn đã bị tiểu đường trước khi mang thai hoặc sẽ tiếp tục mắc bệnh này sau khi sinh. Tuy nhiên, nó làm tăng nguy cơ phát triển tiểu đường tuýp 2 về sau.

Nếu không được kiểm soát hiệu quả, tiểu đường thai kỳ cũng có thể khiến con bạn dễ bị tiểu đường hơn. Ngoài ra, bệnh này còn có thể dẫn đến một số biến chứng cho cả mẹ và bé trong thai kỳ và quá trình sinh nở.

7 dấu hiệu nhận biết sớm tiểu đường thai kỳ ở mẹ bầu

Dấu hiệu 1: Đi tiểu nhiều, đặc biệt là vào ban đêm

Dấu hiệu sớm nhận biết tiểu đường thai kỳ là tình trạng đi tiểu nhiều, đặc biệt là vào ban đêm. — *Dấu hiệu đái tháo đường thai kỳ sớm là tình trạng đi tiểu nhiều, đặc biệt là vào ban đêm.*

Một trong những dấu hiệu sớm quan trọng để nhận biết tiểu đường thai kỳ ở mẹ bầu chính là tình trạng đi tiểu nhiều, đặc biệt là vào ban đêm, hay còn gọi là tiểu đêm.

Thông thường, người lớn khỏe mạnh không cần phải thức dậy đi vệ sinh nhiều hơn một lần trong suốt 6 đến 8 giờ ngủ. Do đó, nếu bạn phải thức giấc nhiều lần trong đêm để đi tiểu, đó có thể là một dấu hiệu bất thường, cảnh báo một số vấn đề sức khỏe, bao gồm cả bệnh tiểu đường.

Vậy tại sao tiểu đêm lại liên quan đến tiểu đường? Khi mắc bệnh tiểu đường, cơ thể gặp khó khăn trong việc sử dụng đường, dẫn đến lượng đường trong máu tăng cao. Điều này buộc thận phải hoạt động quá mức để lọc và loại bỏ lượng đường dư thừa này ra khỏi cơ thể.

Quá trình này khiến thận sản xuất ra nhiều nước tiểu hơn và kết quả là bạn sẽ có nhu cầu đi tiểu thường xuyên hơn, kể cả vào ban đêm. Không chỉ vậy, tiểu đường còn có khả năng gây tổn thương thận hoặc bàng quang, khiến tình trạng đi tiểu nhiều càng thêm trầm trọng.

Dấu hiệu 2: Ngứa bộ phận sinh dục hoặc tưa miệng

*Ngứa bộ phận sinh dục hoặc tưa miệng là dấu hiệu đái tháo đường thai kỳ*

Dấu hiệu thứ hai cần lưu ý liên quan đến tiểu đường thai kỳ là tình trạng ngứa bộ phận sinh dục hoặc tưa miệng. Phụ nữ mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ bị nhiễm trùng âm đạo cao hơn so với những người không mắc bệnh.

Đặc biệt, nếu bệnh tiểu đường không được kiểm soát tốt và lượng đường trong máu liên tục ở mức cao, điều này sẽ tạo ra môi trường có lượng đường cao trong niêm mạc, bao gồm cả niêm mạc âm đạo. Môi trường này thuận lợi cho sự phát triển quá mức của cả vi khuẩn và nấm men, hai tác nhân chính gây nhiễm trùng âm đạo ở phụ nữ.

Dấu hiệu 3: Dễ khát nước

*Khi bạn đi tiểu nhiều, cơ thể sẽ mất nước nhanh hơn, do đó bạn sẽ cảm thấy khát và cần uống nước thường xuyên*

Dấu hiệu thứ ba của tiểu đường thai kỳ là cảm giác khát nước nhiều hơn bình thường. Khi lượng đường trong máu cao, cơ thể bạn sẽ cố gắng loại bỏ lượng đường dư thừa qua nước tiểu. Điều này dẫn đến tình trạng đi tiểu thường xuyên hơn, như đã đề cập ở dấu hiệu đầu tiên. Khi bạn đi tiểu nhiều, cơ thể sẽ mất nước nhanh hơn, do đó bạn sẽ cảm thấy khát nước nhiều hơn và cần uống nước thường xuyên hơn để bù lại lượng nước đã mất.

Dấu hiệu 4: Cảm thấy mệt mỏi hơn bình thường

Trong thai kỳ, việc cảm thấy mệt mỏi là điều khá phổ biến, tuy nhiên, mệt mỏi do tiểu đường thai kỳ thường nghiêm trọng và dai dẳng hơn. Nguyên nhân là do khi bị tiểu đường thai kỳ, cơ thể bạn không thể sử dụng glucose một cách hiệu quả để tạo ra năng lượng. Lượng đường trong máu cao nhưng tế bào lại “đói” năng lượng, dẫn đến tình trạng mệt mỏi, uể oải, thiếu sức sống.

Dấu hiệu 5: Mờ mắt

Khi lượng đường trong máu tăng cao và không ổn định, nó có thể ảnh hưởng đến thủy tinh thể trong mắt, làm thay đổi hình dạng và khả năng điều tiết của mắt, dẫn đến hiện tượng mờ mắt tạm thời. Bạn có thể cảm thấy khó nhìn rõ các vật thể ở gần hoặc xa, tầm nhìn trở nên nhòe đi, không còn sắc nét như trước.

Dấu hiệu 6: Vết thương, vết bầm tím lâu lành

*Một trong những dấu hiệu đái tháo đường thai kỳ là các vết thương, vết cắt, hoặc vết bầm tím lâu lành hơn bình thường.*

Dấu hiệu thứ sáu của tiểu đường thai kỳ là các vết thương, vết cắt, hoặc vết bầm tím lâu lành hơn bình thường. Khi lượng đường trong máu cao, nó có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch, cản trở lưu thông máu và làm chậm quá trình chữa lành tự nhiên của cơ thể. Các mạch máu bị tổn thương do đường huyết cao cũng làm giảm khả năng vận chuyển các tế bào bạch cầu và các yếu tố cần thiết khác đến vùng bị thương để chống lại nhiễm trùng và thúc đẩy quá trình tái tạo mô.

Dấu hiệu 7: Cảm giác ngứa ran và tê ở tay và chân

Dấu hiệu thứ bảy, mặc dù ít phổ biến hơn, là cảm giác ngứa ran, tê ở tay và chân. Tình trạng này xảy ra do lượng đường trong máu cao có thể ảnh hưởng đến hoạt động của các dây thần kinh, dẫn đến mất cảm giác, hay còn gọi là tê bì. Bạn có thể cảm thấy ngứa ran như kim châm, tê rần, hoặc thậm chí là mất cảm giác ở bàn tay, bàn chân, hoặc các ngón tay, ngón chân. Ngoài ra, cảm giác đau rát ở cánh tay, bàn tay, cẳng chân và bàn chân cũng có thể xuất hiện.

Nguyên nhân khiến mẹ bầu bị tiểu đường?

*Nguyên nhân đái tháo đường là do cơ thể mẹ bầu không thể sản xuất đủ insulin*

Nguyên nhân chính dẫn đến tiểu đường thai kỳ là do cơ thể mẹ bầu không thể sản xuất đủ insulin để đáp ứng nhu cầu gia tăng trong thai kỳ.

Trong quá trình mang thai, cơ thể người mẹ sản xuất ra một lượng lớn các hormone, bao gồm human placental lactogen (hPL) và các hormone khác làm tăng đề kháng insulin. Các hormone này đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ sự phát triển của nhau thai và duy trì thai kỳ. Tuy nhiên, theo thời gian, lượng hormone này tăng lên, dẫn đến tình trạng kháng insulin, tức là cơ thể giảm nhạy cảm với insulin – hormone điều hòa lượng đường trong máu.

Bình thường, insulin giúp vận chuyển glucose từ máu vào tế bào để cung cấp năng lượng. Trong thai kỳ, cơ thể mẹ tự nhiên trở nên ít nhạy cảm với insulin hơn một chút để đảm bảo có đủ glucose trong máu cung cấp cho thai nhi.

Tuy nhiên, nếu tình trạng kháng insulin trở nên quá mức, lượng đường trong máu của mẹ có thể tăng cao bất thường, dẫn đến tiểu đường thai kỳ.

Biến chứng của tiểu đường thai kỳ

Đối với mẹ

*Tiền sản giật là biến chứng nguy hiểm cho đe dọa tính mạng cả mẹ và thai nhi.*

Tiểu đường thai kỳ, nếu không được kiểm soát chặt chẽ, có thể mang đến nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe của người mẹ. Một trong những biến chứng đáng lo ngại là tiền sản giật, một tình trạng nghiêm trọng biểu hiện qua huyết áp cao và tổn thương các cơ quan như gan và thận, đe dọa tính mạng cả mẹ và thai nhi.

Nguy cơ sinh non, tức là sinh trước tuần 37 của thai kỳ, cũng tăng lên đáng kể, kéo theo đó là hàng loạt rủi ro cho trẻ sơ sinh như suy hô hấp, nhẹ cân và các vấn đề sức khỏe lâu dài.

Không chỉ ảnh hưởng trong thai kỳ, tiểu đường thai kỳ còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 cho mẹ trong tương lai, cũng như nguy cơ tái phát tiểu đường thai kỳ trong những lần mang thai sau. Hạ đường huyết, với các triệu chứng run rẩy, chóng mặt, đổ mồ hôi và co giật, cũng là một biến chứng nguy hiểm nếu đường huyết không được kiểm soát tốt. Ngoài ra, mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ còn dễ bị nhiễm trùng đường tiết niệu hơn và có khả năng phải sinh mổ cao hơn.

Đối với bé

Tiểu đường thai kỳ không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng nguy hiểm cho bé. Một trong số đó là tình trạng cân nặng sơ sinh cao, hay còn gọi là macrosomia, khi bé sinh ra nặng hơn 4kg, làm tăng nguy cơ khó sinh và các chấn thương trong quá trình chào đời, chẳng hạn như trật khớp vai.

Hệ hô hấp của bé cũng có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến các vấn đề như hội chứng suy hô hấp do phổi chưa phát triển hoàn thiện. Sau khi sinh, bé có thể phải đối mặt với tình trạng hạ đường huyết do đã quen với lượng đường cao từ mẹ trong suốt thai kỳ.

Đáng lo ngại hơn, những em bé sinh ra từ mẹ bị tiểu đường thai kỳ có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 và béo phì khi trưởng thành. Vàng da sơ sinh cũng là một biến chứng cần lưu ý. Hiếm gặp hơn nhưng vô cùng nghiêm trọng là nguy cơ thai chết lưu.

Điều trị tiểu đường thai kỳ như nào? Có ảnh hưởng em bé không?

Điều trị tiểu đường thai kỳ không gây ảnh hưởng tiêu cực đến em bé mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của cả mẹ và bé, do giúp cơ thể người mẹ trở nên khỏe mạnh hơn, kiểm soát tốt lượng đường trong máu, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm đã nêu ở trên.

Thay đổi chế độ ăn

*Thai phụ cần áp dụng một chế độ ăn uống cân bằng và khoa học*

Khi mắc tiểu đường thai kỳ, việc áp dụng một chế độ ăn uống cân bằng và khoa học đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát tình trạng bệnh. Điều này đòi hỏi thai phụ cần đặc biệt lưu ý đến lượng carbohydrate, protein và chất béo nạp vào cơ thể mỗi ngày.

Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA) cùng khuyến nghị phụ nữ mang thai nên tiêu thụ tối thiểu 175g carbohydrate và 28g chất xơ mỗi ngày. Đặc biệt, thai phụ bị tiểu đường thai kỳ nên ưu tiên carbohydrate phức hợp thay vì carbohydrate đơn giản. Carbohydrate phức hợp, với ưu điểm tiêu hóa chậm, ít gây tăng đường huyết đột ngột và hỗ trợ giảm kháng insulin, là lựa chọn lý tưởng. Những nguồn carbohydrate tốt có thể kể đến như ngũ cốc nguyên hạt, gạo lứt, các loại đậu (đậu Hà Lan, đậu lăng,…), rau củ giàu tinh bột và trái cây ít đường.

Đối với protein, nhu cầu sẽ thay đổi theo từng giai đoạn của thai kỳ, thường vào khoảng 46g mỗi ngày trong ba tháng đầu và tăng lên khoảng 71g mỗi ngày trong ba tháng giữa và cuối. Những nguồn protein tốt bao gồm thịt nạc, thịt gia cầm, cá (lưu ý hạn chế các loại cá chứa nhiều thủy ngân như cá ngừ, cá kiếm) và đậu phụ.

Cuối cùng, chất béo lành mạnh cũng rất cần thiết cho cơ thể, cung cấp các vitamin và khoáng chất quan trọng. Hãy bổ sung các nguồn chất béo tốt như các loại hạt không ướp muối, hạt, dầu ô liu và quả bơ vào chế độ ăn uống. Song song đó, thai phụ cần hạn chế tối đa đồ ngọt, bánh kẹo, nước ngọt, thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, trái cây sấy khô và nước ép trái cây nhiều đường.

Tập thể dục nhẹ nhàng

*Hoạt động thể chất giúp tăng cường sử dụng glucose và cải thiện độ nhạy insulin.*

Tập thể dục nhẹ nhàng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát tiểu đường thai kỳ, mang lại lợi ích cho cả mẹ và bé.

Hoạt động thể chất giúp chống lại tình trạng kháng insulin bằng cách tăng cường sử dụng glucose và cải thiện độ nhạy insulin. Nói cách khác, tập thể dục giúp cơ thể bạn sử dụng glucose hiệu quả hơn, từ đó giúp kiểm soát lượng đường trong máu tốt hơn.

Tuy nhiên, điều quan trọng là bạn cần trao đổi với bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ chế độ tập luyện nào, đặc biệt là khi bạn không thường xuyên tập thể dục trước khi mang thai. Bác sĩ sẽ giúp bạn lựa chọn các bài tập phù hợp với tình trạng sức khỏe và giai đoạn thai kỳ, đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Sử dụng thuốc hoặc insulin

*Insulin là một loại hormone giúp cơ thể sử dụng glucose để tạo năng lượng.*

Đối với một số thai phụ bị tiểu đường thai kỳ, việc sử dụng thuốc, cụ thể là insulin, là cần thiết để giữ lượng đường trong máu ở mức ổn định và an toàn. Insulin là một loại hormone giúp cơ thể sử dụng glucose để tạo năng lượng.

Có nhiều loại insulin khác nhau, nhưng hầu hết đều được sử dụng qua đường tiêm bằng kim tiêm chuyên dụng. Bạn sẽ cần tiêm insulin vào những thời điểm cụ thể trong ngày, chẳng hạn như trước bữa ăn. Việc phải sử dụng insulin để điều trị tiểu đường thai kỳ không có nghĩa là bạn đã “thất bại” trong việc kiểm soát đường huyết bằng chế độ ăn uống và tập thể dục. Điều đó chỉ đơn giản có nghĩa là cơ thể bạn cần được hỗ trợ thêm để kiểm soát tốt lượng đường trong máu.

Bác sĩ hoặc chuyên gia về bệnh tiểu đường sẽ cung cấp đầy đủ thông tin cần thiết để bạn sử dụng insulin một cách an toàn, bao gồm cách bảo quản insulin, kỹ thuật tiêm, mức đường huyết mục tiêu và nguy cơ hạ đường huyết.

Làm thế nào để phòng tránh tiểu đường thai kỳ?

*Thay đổi lối sống lành mạnh, khoa học chính là cách phòng tránh tiểu đường thai kỳ*

Mặc dù không thể phòng ngừa hoàn toàn tiểu đường thai kỳ, nhưng việc thay đổi lối sống lành mạnh có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh.

Nếu bạn đang mang thai và có một trong những yếu tố nguy cơ của tiểu đường thai kỳ (ví dụ thừa cân, béo phì, tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường, đã từng bị tiểu đường thai kỳ trước đó), hãy cố gắng thực hiện chế độ ăn uống cân bằng và tập thể dục thường xuyên. Ngay cả những hoạt động nhẹ nhàng, chẳng hạn như đi bộ, cũng có thể mang lại nhiều lợi ích.

Nếu bạn đang có kế hoạch mang thai trong tương lai gần và bị thừa cân hoặc béo phì, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về các phương pháp giảm cân an toàn trong khi chuẩn bị mang thai. Bác sĩ có thể giúp bạn lập kế hoạch để đạt được và duy trì cân nặng hợp lý. Thậm chí chỉ cần giảm một lượng nhỏ cân nặng cũng có thể giúp giảm nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ.

Hơn nữa, việc chăm sóc tiền sản đầy đủ và tham dự tất cả các lần thăm khám theo khuyến nghị của bác sĩ là vô cùng quan trọng. Điều này giúp bạn được sàng lọc và đánh giá cần thiết trong suốt thai kỳ, bao gồm cả xét nghiệm sàng lọc tiểu đường thai kỳ, để phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời, bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Viên uống bổ sung vitamin nhóm B giúp cải thiện tình trạng thiếu hụt vitamin B, giảm mệt mỏi và căng thẳng. Sản phẩm phù hợp cho người lớn gặp tình trạng thiếu hụt vitamin nhóm B, hỗ trợ tăng cường sức khỏe và năng lượng. Bổ sung vitamin B là một trong các giải pháp chăm sóc sức khỏe toàn diện, đặc biệt dành cho người đái tháo đường.

Một số câu hỏi thường gặp

Bệnh tiểu đường thai kỳ có thể biến mất sau khi mang thai?

Tin vui là trong phần lớn trường hợp, tiểu đường thai kỳ sẽ tự khỏi sau khi bạn sinh em bé. Tuy nhiên, điều đáng lưu ý là những phụ nữ từng trải qua tình trạng này có nguy cơ cao phát triển bệnh tiểu đường tuýp 2 về sau.

Nói cách khác, dù tạm thời tiểu đường thai kỳ sau sinh biến mất, bạn vẫn cần cảnh giác và chủ động theo dõi sức khỏe lâu dài để phòng ngừa nguy cơ này. Có thể xem như đây là một lời nhắc nhở để bạn quan tâm hơn đến chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh, không chỉ trong thai kỳ mà còn trong suốt cuộc đời.

Bệnh tiểu đường thai kỳ có ảnh hưởng đến sự phát triển của con tôi không?

Tiểu đường thai kỳ có khả năng tác động đến quá trình tăng trưởng và phát triển của thai nhi. Tuy nhiên, bạn đừng quá lo lắng, vì với sự theo dõi sát sao và phương pháp quản lý đúng đắn, những nguy cơ này hoàn toàn có thể được kiểm soát và giảm thiểu. Hãy xem đây là động lực để bạn chú trọng hơn đến việc kiểm soát đường huyết, tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, vì sức khỏe và tương lai của bé yêu.

Xem thêm:

Như vậy, bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về dấu hiệu đái tháo đường thai kỳ, từ nguyên nhân, biến chứng đến cách điều trị và phòng ngừa. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và chủ động kiểm soát bệnh là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé. Hãy chia sẻ bài viết này để lan tỏa kiến thức hữu ích và đừng quên theo dõi Docosan để cập nhật thêm nhiều thông tin sức khỏe bổ ích khác!

Nguồn tham khảo:

1. Gestational Diabetes: Symptoms, Causes, Treatment, Outlook