Điều trị bàn chân đái tháo đường: Cần lưu ý những gì?

Ngày cập nhật: 23/10/24

Tác giả: Thanh Tâm

Bàn chân đái tháo đường là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất mà người bệnh đái tháo đường có thể gặp phải. Tình trạng này không chỉ gây ra sự đau đớn và khó chịu và nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng, cắt cụt chi và thậm chí là tử vong. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về nguyên nhân gây ra bàn chân đái tháo đường, các triệu chứng thường gặp và những phương pháp điều trị hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe đôi chân của bạn.

Tóm tắt nội dung

1 Bàn chân đái tháo đường là gì?
2 Nguyên nhân gây loét bàn chân đái tháo đường
3 Triệu chứng loét bàn chân bệnh đái tháo đường
4 Chẩn đoán biến chứng bàn chân đái tháo đường
- 4.1 Tầm soát biến chứng bàn chân đái tháo đường
- 4.2 Đánh giá vết thương, vết loét trên bàn chân đái tháo đường
5 Điều trị bệnh lý bàn chân đái tháo đường
- 5.1 Chăm sóc tại chỗ vết thương
- 5.2 Chăm sóc toàn thân
6 Phòng ngừa biến chứng bàn chân đái tháo đường

Bàn chân đái tháo đường là gì?

Bàn chân đái tháo đường là một thuật ngữ mô tả những vấn đề về sức khỏe bàn chân xuất phát từ biến chứng của bệnh đái tháo đường. Khi lượng đường trong máu quá cao và kéo dài, hệ thần kinh ngoại biên, thần kinh tự chủ và mạch máu bị tổn thương, dẫn đến rối loạn cảm giác và ảnh hưởng lưu thông máu ở chân. Các vết thương nhỏ có thể không được người bệnh cảm nhận do mất cảm giác, trong khi khả năng hồi phục của cơ thể bị suy giảm, dẫn đến tình trạng loét, nhiễm trùng, thậm chí là hoại tử.

Theo ước tính, khoảng 15% bệnh nhân đái tháo đường sẽ phát triển các vấn đề về bàn chân trong suốt cuộc đời. Loét bàn chân không chỉ là mối đe dọa đối với chân, mà còn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong liên quan đến bệnh đái tháo đường nếu không được điều trị kịp thời. Vì vậy, nhận thức rõ về nguy cơ và phương pháp phòng ngừa là điều vô cùng quan trọng đối với người bệnh.

Nguyên nhân gây loét bàn chân đái tháo đường

Các nguyên nhân chính gây loét bàn chân đái tháo đường bao gồm:

Tổn thương thần kinh ngoại biên: Đây là một trong những biến chứng phổ biến nhất của bệnh đái tháo đường, gây ra do lượng đường trong máu cao làm tổn thương các dây thần kinh ngoại biên. Điều này dẫn đến mất cảm giác ở chân khiến người bệnh khó nhận ra những tổn thương nhỏ như trầy xước, bong da hay vết cắt. Khi các vết thương này không được chú ý và điều trị, chúng có thể nhanh chóng trở thành vết loét nghiêm trọng.
Suy giảm tuần hoàn máu: Lượng đường trong máu cao gây tổn thương và xơ cứng các mạch máu, làm giảm lượng máu đến nuôi dưỡng các tế bào ở chân. Điều này làm giảm khả năng hồi phục của cơ thể khi bị thương. Khi máu không lưu thông tốt, các tế bào không nhận đủ oxy và chất dinh dưỡng để chữa lành vết thương, dễ gây loét và nhiễm trùng.
Nhiễm trùng: Người bệnh đái tháo đường có hệ miễn dịch yếu hơn, khiến cơ thể khó chống lại vi khuẩn và các tác nhân gây nhiễm trùng. Một vết thương nhỏ có thể trở thành điểm khởi đầu cho vi khuẩn xâm nhập, gây nhiễm trùng lan rộng nếu không được điều trị sớm.
Chăm sóc chân không đúng cách: Đi giày không phù hợp, không vệ sinh chân đúng cách, hoặc bỏ qua các vết thương nhỏ là những nguyên nhân góp phần làm gia tăng nguy cơ loét bàn chân ở người bệnh đái tháo đường.

Những nguyên nhân trên kết hợp lại tạo ra điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các vết loét bàn chân, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh nếu không được điều trị kịp thời.

Triệu chứng loét bàn chân bệnh đái tháo đường

Người bệnh cần chú ý đến các dấu hiệu và triệu chứng của loét bàn chân để phát hiện và điều trị sớm. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

Xuất hiện các vết thương hoặc loét khó lành: Các vết thương nhỏ như trầy xước, cắt, hoặc mụn nước có thể nhanh chóng trở thành vết loét sâu và khó lành.
Đau, sưng hoặc viêm nhiễm: Mặc dù tổn thương thần kinh có thể làm giảm khả năng cảm nhận đau, người bệnh vẫn có thể nhận thấy sưng tấy hoặc dấu hiệu nhiễm trùng tại các vết loét.
Thay đổi màu da ở bàn chân: Da chân có thể chuyển sang màu đỏ, tím hoặc đen, đặc biệt ở khu vực xung quanh vết loét. Đây có thể là dấu hiệu của tình trạng hoại tử do máu không lưu thông đầy đủ.
Xuất hiện mùi hôi: Nhiễm trùng nặng có thể gây ra mùi hôi khó chịu ở khu vực bàn chân, báo hiệu tình trạng vết loét đã trở nên nghiêm trọng.

Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, những triệu chứng này có thể dẫn đến các biến chứng nặng nề hơn như nhiễm trùng huyết, hoại tử, cắt cụt chi và thậm chí là tử vong.

Chẩn đoán biến chứng bàn chân đái tháo đường

Tầm soát biến chứng bàn chân đái tháo đường

Việc tầm soát và chẩn đoán biến chứng bàn chân đái tháo đường nên được thực hiện thường xuyên bởi các chuyên gia y tế. Quá trình đánh giá bao gồm hỏi các triệu chứng, thăm khám và đánh giá biến chứng thần kinh, mạch máu đái tháo đường; đồng thời phân độ để có hướng điều trị đối với các vết loét ở bàn chân người đái tháo đường. Người bệnh đái tháo đường cần được tầm soát biến chứng bàn chân mỗi năm 1 lần, và thường xuyên hơn nếu người bệnh có nguy cơ cao như có biến chứng thần kinh, biến chứng mạch máu, tiền sử cắt cụt chi, hút thuốc lá…

Đánh giá vết thương, vết loét trên bàn chân đái tháo đường

Khi xuất hiện các vết loét, bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng vết thương thông qua việc kiểm tra kích thước, độ sâu và mức độ nhiễm trùng. Những xét nghiệm khác có thể được tiến hành để xác định sự phát triển của vi khuẩn, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Điều trị bệnh lý bàn chân đái tháo đường

Chăm sóc tại chỗ vết thương

Điều trị tại chỗ cho các vết loét bàn chân đái tháo đường bao gồm các bước như sau:

Vệ sinh vết thương: Rửa sạch vết thương bằng dung dịch sát trùng và loại bỏ các mô chết (nếu có) để ngăn ngừa nhiễm trùng.
Băng bó vết thương: Sau khi làm sạch, vết thương sẽ được băng bó bằng các loại băng gạc khác nhau tùy tình trạng vết thương, giúp bảo vệ và thúc đẩy vết thương mau lành.
Chăm sóc chuyên sâu: Nếu vết loét quá nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng các liệu pháp như oxy cao áp, liệu pháp laser hoặc đặt VAC để thúc đẩy quá trình lành vết thương.

Chăm sóc toàn thân

Ngoài chăm sóc tại chỗ, việc điều trị toàn thân là vô cùng quan trọng. Người bệnh cần:

Kiểm soát đường huyết: Đây là yếu tố then chốt để ngăn ngừa các vết thương trở nên nghiêm trọng. Điều này bao gồm việc tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ và thực hiện chế độ dinh dưỡng hợp lý.
Sử dụng thuốc kháng sinh: Trong trường hợp nhiễm trùng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị và ngăn ngừa nhiễm trùng lan rộng.
Thay đổi lối sống: Điều chỉnh lối sống lành mạnh, tăng cường vận động (theo khả năng) và chăm sóc sức khỏe tổng thể để nâng cao khả năng hồi phục của cơ thể.

Phòng ngừa biến chứng bàn chân đái tháo đường

Để phòng ngừa biến chứng bàn chân đái tháo đường, người bệnh cần tuân thủ các biện pháp sau:

Kiểm tra bàn chân hàng ngày: Tự kiểm tra bàn chân mỗi ngày để phát hiện sớm các vết thương nhỏ, mụn nước, hoặc dấu hiệu bất thường.
Giữ vệ sinh chân: Rửa chân hàng ngày bằng nước ấm và lau khô, đặc biệt là giữa các ngón chân. Sử dụng kem dưỡng ẩm để tránh khô nứt da.
Sử dụng giày dép phù hợp: Lựa chọn giày dép có kích cỡ vừa vặn, không gây áp lực hoặc cọ xát lên chân. Tránh đi chân trần để tránh các vết thương nhỏ.
Kiểm soát đường huyết: Duy trì mức đường huyết ổn định là chìa khóa ngăn ngừa loét bàn chân. Điều này đòi hỏi tuân thủ chế độ ăn uống, tập luyện và sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Ngoài ra, các sản phẩm chăm sóc đặc biệt như DIAVIT có thể hỗ trợ bảo vệ và cải thiện tình trạng sức khỏe bàn chân cho người bệnh đái tháo đường. DIAVIT là sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe tiên tiến, đặc biệt dành cho người mắc bệnh đái tháo đường, giúp quản lý và kiểm soát đường huyết hiệu quả. Với sự kết hợp hoàn hảo của 7 loại vitamin và 3 khoáng chất thiết yếu, DIAVIT không chỉ hỗ trợ điều hòa đường huyết mà còn ngăn ngừa các biến chứng phổ biến như mệt mỏi, bệnh thần kinh ngoại biên và các vấn đề tim mạch. Sản phẩm đặc biệt phù hợp cho người có chỉ số đường huyết cao hoặc đái tháo đường, giúp bổ sung dưỡng chất cần thiết và cải thiện sức khỏe toàn diện.

Xem thêm:

Bàn chân đái tháo đường là một biến chứng nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa và điều trị nếu được phát hiện sớm. Kiểm soát tốt đường huyết, chăm sóc chân đúng cách và thường xuyên tầm soát là những biện pháp quan trọng giúp người bệnh đái tháo đường bảo vệ sức khỏe của đôi chân, tránh xa những biến chứng nghiêm trọng.

Nguồn tham khảo:

1. Diabetes-Related Foot Conditions