6 yếu tố gây nên bệnh Polyp đại tràng, cách chẩn đoán và điều trị

Polyp đại tràng là một khối tế bào nhỏ hình thành trên niêm mạc đại tràng. Hầu hết các polyp đại tràng đều vô hại. Nhưng theo thời gian, một số polyp đại tràng có thể phát triển thành ung thư ruột đại tràng, có thể gây tử vong khi phát hiện ở giai đoạn sau. Để hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng bệnh, hãy cùng Doctor có sẵn tìm hiểu nội dung dưới đây.

Bài viết được tham khảo ý kiến chuyên môn của Bác sĩ CKII Trần Dư Đông, chuyên khoa Ngoại Tổng hợp, hiện đang công tác tại Phòng khám Đa khoa Vigor Health.

Bệnh polyp đại tràng là gì?

Polyp đại tràng hay còn gọi là polyp đại trực tràng là những khối u mọc trên bề mặt của đại tràng. Đại tràng hay ruột già, là một ống rỗng dài ở dưới cùng của đường tiêu hóa. Đó là nơi cơ thể tạo ra và lưu trữ phân.

Trong hầu hết các trường hợp, polyp không gây ra triệu chứng và thường được tìm thấy trong các kỳ kiểm tra ung thư ruột kết định kỳ. Tuy nhiên, nếu bạn gặp các triệu chứng bao gồm:

• Máu trong phân hoặc chảy máu trực tràng
• Đau, tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài hơn một tuần
• Máu trên giấy vệ sinh hoặc phân có vệt máu

Thì đây có thể là dấu hiệu của chảy máu trực tràng và cần được bác sĩ đánh giá.

Các loại polyp đại tràng

Polyp trong đại tràng có thể khác nhau về kích thước và số lượng. Có ba loại polyp đại tràng:

• Polyp tăng sản: Đây là loại polyp vô hại không có nguy cơ trở tiến triển sang giai đoạn ác tính thành ung thư. Polyp tăng sản thường nhỏ (kích thước dưới 5mm) và hay nằm ở vị trí cuối trực tràng hoặc đại tràng sigma.
• Polyp dị dạng: Là dạng phổ biến nhất. Mặc dù hầu hết sẽ không bao giờ phát triển thành ung thư, nhưng chúng có khả năng trở thành ung thư đại tràng
• Polyp ác tính: Là những polyp được phát hiện dưới kính hiển vi có tế bào ung thư trong đó

Nguyên nhân nào gây ra bệnh polyp đại tràng?

Hiện nay, nguyên nhân chính xác của polyp đại tràng vẫn đang được nghiên cứu, nhưng polyp là kết quả của sự phát triển bất thường của mô. Cơ thể định kỳ phát triển các tế bào khỏe mạnh mới để thay thế các tế bào cũ bị hư hỏng hoặc không còn cần thiết. Sự phát triển và phân chia của các tế bào mới thường được điều chỉnh.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, các tế bào mới phát triển và phân chia trước khi cần thiết. Sự phát triển quá mức này là nguyên nhân hình thành các khối polyp. Các polyp có thể phát triển ở bất kỳ khu vực nào của đại tràng.

Cụ thể polyp là kết quả của những thay đổi di truyền trong tế bào niêm mạc đại tràng ảnh hưởng đến chu kỳ sống của tế bào bình thường. Yếu tố này có liên quan tới một số vấn đề dưới đây:

• Tuổi tác: Hầu hết những người bị polyp đại tràng ở lứa tuổi từ 50 trở lên
• Tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình có người bị bệnh polyp đại tràng hoặc ung thư đại tràng thì bạn cũng có nguy cơ mắc bệnh. Càng nhiều thành viên trong gia đình mắc bệnh thì nguy cơ bạn gặp phải càng cao.
• Hút thuốc và uống rượu quá mức: Thường xuyên uống rượu – hút thuốc hoặc kết hợp cả 2 làm tăng nguy cơ phát triển polyp đại tràng.
• Một số rối loạn di truyền: Một số ít người bị polyp đại tràng có liên quan tới hội chứng Gardner (hội chứng đa polyp gia đình), hội chứng Lynch (một căn bệnh làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư, trong đó có cả ở ruột), Polyposis vị thành niên (bệnh gây ra nhiều khối u lành tính trong ruột) hay hội chứng Peutz-Jeghers (bệnh gây ra polyp ruột, làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng),…
• Béo phì, lười vận động và tiêu thụ nhiều chất béo: Đây cũng là các yếu tố làm tăng nguy cơ bệnh.
• Chủng tộc: Những người Mỹ gốc Phi có nguy cơ tiến triển ung thư đại tràng cao hơn bình thường

Triệu chứng và dấu hiệu của polyp đại tràng

Bởi vì hầu hết những người bị polyp đại tràng không gặp phải bất kỳ triệu chứng nào, bạn có thể không biết mình bị polyp cho đến khi bác sĩ phát hiện ra nó khi khám đại tràng. Tuy nhiên, một số người bị polyp đại tràng có thể gặp phải:

• Chảy máu trực tràng: Đây có thể là dấu hiệu của polyp đại tràng hoặc ung thư hoặc các bệnh lý khác, chẳng hạn như bệnh trĩ hoặc vết rách nhỏ ở hậu môn
• Thay đổi màu phân: Máu có thể xuất hiện dưới dạng vệt đỏ trong phân của bạn hoặc làm cho phân có màu đen. Sự thay đổi màu sắc cũng có thể do một số loại thực phẩm, thuốc hoặc thực phẩm chức năng gây ra.
• Thay đổi thói quen đi tiêu: Táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài hơn một tuần có thể cho thấy sự hiện diện của một khối u hoặc ung thư ruột kết lớn hơn. Tuy nhiên, một số tình trạng khác cũng có thể gây ra những thay đổi trong thói quen đi tiêu.
• Đau đớn: Polyp đại tràng có thể làm tắc nghẽn một phần ruột của bạn, dẫn đến đau bụng quặn thắt.
• Thiếu máu do thiếu sắt: Chảy máu do polyp có thể xảy ra từ từ theo thời gian, không có máu trong phân của bạn. Chảy máu mãn tính cướp đi lượng sắt cần thiết trong cơ thể bạn để sản xuất chất cho phép các tế bào hồng cầu vận chuyển oxy đến cơ thể bạn (hemoglobin).

Ai có nguy cơ mắc bệnh polyp đại tràng?

Các yếu tố có thể góp phần hình thành polyp hoặc ung thư ruột kết bao gồm:

• Tuổi tác: Hầu hết những người bị polyp đại tràng đều từ 50 tuổi trở lên
• Lịch sử gia đình: Bạn có nhiều khả năng phát triển polyp đại tràng hoặc ung thư nếu bạn có cha mẹ, anh chị em hoặc con cái của họ. Nếu nhiều thành viên trong gia đình mắc bệnh này, nguy cơ mắc bệnh của bạn còn lớn hơn
• Hút thuốc và sử dụng rượu quá mức: Một phân tích cho thấy nguy cơ phát triển polyp đại tràng tăng lên đối với những người uống từ ba đồ uống có cồn trở lên mỗi ngày. Uống rượu kết hợp với hút thuốc cũng làm tăng nguy cơ
• Béo phì, lười vận động và ăn nhiều chất béo: Các nghiên cứu cho thấy rằng tất cả những yếu tố này có thể làm tăng nguy cơ phát triển polyp

Polyp đại tràng được chẩn đoán như thế nào?

Polyp có thể được tìm thấy trên một số xét nghiệm, các thử nghiệm này có thể bao gồm:

• Nội soi đại tràng: Trong thủ thuật này, một camera gắn với một ống mỏng, linh hoạt được luồn qua hậu môn. Điều này cho phép bác sĩ của bạn xem trực tràng và ruột kết. Nếu phát hiện thấy polyp, bác sĩ có thể loại bỏ nó ngay lập tức hoặc lấy mẫu mô để phân tích.
• Nội soi ống tín hiệu: Phương pháp kiểm tra này tương tự như nội soi đại tràng, nhưng nó chỉ có thể được sử dụng để xem trực tràng và đại tràng dưới. Nó không thể được sử dụng để lấy sinh thiết hoặc lấy mẫu mô. Nếu bác sĩ phát hiện một polyp, bạn sẽ cần phải lên lịch nội soi để loại bỏ nó.
• Thuốc xổ bari: Đối với xét nghiệm này, bác sĩ tiêm bari lỏng vào trực tràng của bạn và sau đó sử dụng tia X-quang đặc biệt để chụp hình ảnh ruột kết của bạn. Bari làm cho ruột kết của bạn có màu trắng trong hình ảnh. Vì các polyp có màu sẫm nên chúng rất dễ nhận biết so với màu trắng.
• Chụp cắt lớp vi tính CT: Quy trình này sử dụng chụp CT để tạo hình ảnh của đại tràng và trực tràng. Sau khi quét, một máy tính kết hợp các hình ảnh của ruột kết và trực tràng để tạo ra cả hai chế độ xem 2 và 3-D của khu vực. Nó có thể cho thấy các mô sưng, khối, loét và polyp.
• Xét nghiệm phân: Bác sĩ sẽ cung cấp cho bạn một bộ xét nghiệm và hướng dẫn cung cấp mẫu phân. Bạn sẽ gửi lại mẫu cho văn phòng bác sĩ để phân tích, đặc biệt là để kiểm tra chảy máu vi thể. Xét nghiệm này sẽ cho biết bạn có máu trong phân hay không, đây có thể là dấu hiệu của polyp.

Điều trị polyp đại tràng như thế nào?

Cách tốt nhất để điều trị polyp đại tràng là cắt bỏ chúng. Bác sĩ có thể sẽ loại bỏ các polyp của bạn trong quá trình nội soi. Sau đó, các polyp sẽ được kiểm tra dưới kính hiển vi để xem loại polyp đó là gì và liệu có bất kỳ tế bào ung thư nào hay không. Các bác sĩ thường có thể cắt polyp đại tràng mà không cần thực hiện phẫu thuật.

Tuy nhiên, bạn có thể cần phẫu thuật để loại bỏ các polyp nếu chúng lớn và không thể cắt bỏ trong quá trình nội soi. Nội soi là một ống dài, mỏng với ánh sáng cường độ cao và một camera độ phân giải cao ở phía trước. Dụng cụ được đưa vào qua một vết rạch ở bụng. Khi bác sĩ phẫu thuật có hình ảnh đại tràng của bạn, họ sẽ loại bỏ các polyp bằng một công cụ đặc biệt.

Làm thế nào có thể ngăn ngừa polyp đại tràng?

Duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp ngăn ngừa sự phát triển của polyp đại tràng. Điều này bao gồm ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc và thịt nạc. Bạn cũng có thể ngăn ngừa polyp bằng cách tăng lượng vitamin D và canxi. Thực phẩm giàu vitamin D và canxi bao gồm:

• Bông cải xanh
• Sữa chua
• Sữa
• Phô mai
• Trứng
• Gan
• Cá

Bạn có thể giảm nguy cơ mắc polyp đại tràng hơn nữa bằng cách giảm ăn các loại thực phẩm giàu chất béo, thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn. Bỏ thuốc lá và tập thể dục thường xuyên cũng là những bước quan trọng để ngăn chặn sự phát triển của polyp đại tràng.

Một số câu hỏi thường gặp về bệnh Polyp đại tràng

Polyp đại tràng thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Chúng thường được phát hiện nhiều nhất trong các cuộc kiểm tra đại tràng định kỳ, chẳng hạn như nội soi ruột kết hoặc nội soi đại tràng xích ma. Lựa chọn tốt nhất để tìm hiểu xem bạn có bị polyp đại tràng hay không là kiểm tra ruột kết thường xuyên khi bác sĩ đề nghị.

---

Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Doctor có sẵn Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch khám với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.

Nguồn tham khảo: healthline.com