Viêm tụy cấp là một tình trạng viêm của tuyến tụy gây đau đớn và đôi khi gây chết người. Bất chấp những tiến bộ vượt bậc của y học chăm sóc quan trọng trong 20 năm qua, tỷ lệ tử vong do viêm tụy cấp vẫn ở mức khoảng 10%. Chẩn đoán các vấn đề về tuyến tụy thường khó khăn và các phương pháp điều trị do đó bị trì hoãn vì cơ quan này tương đối khó tiếp cận. Bài viết dưới đây của Docosan sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về viêm tụy cấp.
Tóm tắt nội dung
Viêm tụy cấp là gì?
Viêm tụy là một tình trạng viêm nhiễm ở tuyến tụy. Tụy là một tuyến dài, nằm phía sau dạ dày và tiết ra somatostatin, glucagon và insulin vào dòng máu, và dịch tụy chứa các enzym tụy vào tá tràng của ruột non..
Viêm tụy xuất hiện đột ngột và kéo dài nhiều ngày gọi là viêm tụy cấp. Còn tình trạng viêm tụy xảy ra trong nhiều năm ảnh hưởng đến sức khỏe gọi là viêm tụy mãn tính
Nguyên nhân gây ra viêm tụy cấp tính
Nguyên nhân phổ biến nhất của viêm tụy cấp là sỏi túi mật và nghiện rượu. Sỏi đi qua ống mật chủ sau đó vào ruột non. Tại lối vào của ruột non, ống tụy chính nối hoặc nằm ngay cạnh ống mật chủ. Người ta thấy rằng, sỏi dễ bị mắc kẹt trong ống mật chủ làm ảnh hưởng đến ống tụy chính, gây tắc nghẽn dòng chảy bình thường của dịch tụy và dẫn đến tổn thương tuyến tụy. Một cách khác mà sỏi có thể gây ra viêm tụy là gây ra dòng chảy ngược của mật vào ống tụy, dẫn đến tổn thương tụy. Còn theo khảo sát đối với người nghiện rượu, 1/3 đối tượng này mắc bệnh viêm tụy cấp.
Có một số nguyên nhân khác gây ra viêm tụy cấp bao gồm:
- Mức chất béo trung tính trong máu cao (tăng triglyceride máu)
- Một số loại thuốc uống
- Hàm lượng canxi cao trong máu (tăng canxi huyết), có thể do tuyến cận giáp hoạt động quá mức (cường cận giáp)
- Sự nhiễm trùng, nhiễm độc chất
- Tổn thương vùng bụng
- Béo phì
- Ung thư tuyến tụy
Yếu tố di truyền đang được quan sát thấy liên quan nhiều ở các bệnh nhân viêm tụy cấp. Nhưng đôi khi, nguyên nhân gây viêm tụy không được tìm thấy rõ ràng.
Các triệu chứng của viêm tụy cấp tính
Viêm tụy cấp thường bắt đầu với cơn đau từ từ hoặc đột ngột ở vùng bụng trên, đôi khi lan dài ra sau lưng. Lúc đầu, cơn đau có thể nhẹ và trở nên nghiêm trọng hơn sau khi ăn hoặc. Cơn đau thường nghiêm trọng, liên tục và thường kéo dài trong vài ngày nếu không điều trị. Hầu hết các trường hợp cần nhập viện từ 3 đến 5 ngày để theo dõi chặt chẽ, kiểm soát cơn đau và truyền dịch tĩnh mạch. Các triệu chứng khác có thể bao gồm:
- Bụng sưng và mềm
- Buồn nôn và ói mửa
- Sốt
- Mạch nhanh
Rủi ro của bệnh viêm tụy cấp tính
Trong hầu hết các trường hợp, viêm tụy cấp tính khỏi bằng liệu pháp điều trị triệu chứng, nhưng khoảng 15% bệnh nhân phát triển thành bệnh nặng.
Nhưng những người bị viêm tụy cấp nặng có thể phát triển các biến chứng nghiêm trọng như nang giả tụy, nhiễm trùng huyết, hoại tử tụy hoặc chuyển sang viêm tụy mãn tính.
Viêm tụy cấp nặng có thể dẫn đến suy hô hấp, suy đa tạng và nhiễm trùng đe dọa tính mạng. Do đó, điều cực kỳ quan trọng là phải đưa bệnh nhân đến bệnh viện nếu gặp các dấu hiệu hoặc triệu chứng của viêm tụy cấp tính.
Xét nghiệm và chẩn đoán bệnh viêm tụy cấp tính
Viêm tụy cấp được xác nhận bằng tiền sử bệnh, khám sức khỏe, và điển hình là xét nghiệm máu (amylase hoặc lipase máu) để tìm các enzym tiêu hóa của tuyến tụy. Nồng độ amylase trong máu hoặc lipase thường tăng gấp 3 lần mức bình thường trong viêm tụy cấp. Trong một số trường hợp khi xét nghiệm máu không tăng và chẩn đoán vẫn còn nghi ngờ, có thể thực hiện chụp ảnh bụng, chẳng hạn như chụp cắt lớp vi tính (CT).
Sau khi chẩn đoán được xác nhận, một số xét nghiệm hình ảnh nhất định có thể được thực hiện trong khi nhập viện hoặc sau đó để giúp xác định nguyên nhân. Các xét nghiệm kiểm tra như vậy bao gồm: siêu âm qua ổ bụng, siêu âm nội soi (EUS), chụp mật tụy bằng cộng hưởng từ (MRCP) và chụp cắt lớp vi tính (CT)
Điều trị viêm tụy cấp tính
Điều trị viêm tụy cấp nhằm mục đích giúp kiểm soát tình trạng bệnh và quản lý triệu chứng.
Khi nhập viện cấp cứu và được chẩn đoán viêm tụy cấp, bác sĩ truyền dịch tĩnh mạch, giảm đau, thức ăn lỏng qua ống trong dạ dày và oxy qua ống trong mũi tùy theo tình trạng của từng bệnh nhân.
Hầu hết những người bị viêm tụy cấp sẽ khỏi bệnh trong vòng một tuần và đủ sức khỏe để xuất viện sau vài ngày.
Quá trình hồi phục có thể mất nhiều thời gian hơn trong những trường hợp nghiêm trọng, vì một số người có thể xuất hiện các biến chứng.
Ngăn ngừa tái phát cũng là một mục tiêu quan trọng của điều trị. Bác sĩ sẽ tập trung xác định nguyên nhân cơ bản và các yếu tố khởi phát để ngăn ngừa các đợt tái phát trong tương lai
Khi nào đến gặp bác sĩ?
Hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn bị đau bụng dai dẳng nhiều ngày. Gọi cấp cứu ngay lập tức nếu cơn đau bụng của bạn nghiêm trọng và điển hình của viêm tụy cấp như miêu tả ở trên. Nhớ rằng viêm tụy cấp là bệnh rất nguy hiểm, bạn cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Phòng ngừa bệnh
Hai nguyên nhân chính gây viêm tụy cấp là do sỏi mật hoặc do uống quá nhiều rượu. Chính vì vậy, xây dựng một lối sống lành mạnh giúp làm giảm nguy cơ mắc bệnh.
Sỏi mật
Cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa sỏi mật là ăn một chế độ ăn uống cân bằng bao gồm ít nhất 5 phần trái cây tươi và rau quả mỗi ngày.
Chế độ ăn uống gồm ngũ cốc nguyên hạt ( có trong bánh mì nguyên cám, yến mạch và gạo lứt) giúp giảm lượng cholesterol trong cơ thể bạn.
Thừa cân cũng làm tăng khả năng phát triển sỏi mật. Duy trì cân nặng hợp lý bằng cách ăn một chế độ ăn uống cân bằng và tập thể dục thường xuyên để giảm nguy cơ phát triển tình trạng này.
Rượu bia
Bạn có thể giảm nguy cơ phát triển viêm tụy cấp bằng cách cắt giảm uống rượu. Điều này giúp ngăn ngừa tuyến tụy của bạn bị tổn thương.
Hãy nhớ rằng, nếu bạn đã bị viêm tụy cấp do uống quá nhiều rượu, bạn nên tránh hoàn toàn rượu bia.
Tóm lại, bệnh celiac là một bệnh lý di truyền, với các triệu chứng có thể liên quan đường tiêu hóa hoặc không. Bệnh hiện chưa thể chữa trị khỏi, nên nếu mắc bệnh bạn phải hãy gặp bác sĩ để được tư vấn chế độ ăn không gluten phù hợp. Nếu bạn xuất hiện những triệu chứng trong bài, hãy nhanh tay liên hệ với Docosan.com, đội ngũ bác sĩ chúng tôi sẽ đưa đến bạn những tư vấn và điều trị kịp thời.
Cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc và tìm hiểu bệnh viêm tuỵ cấp tại Docosan. Chúng tôi rất vinh hạnh chào đón và nhận được sự tín nhiệm từ các bạn.
Bài viết được tham khảo bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn tại Docosan để điều trị.
- Về viêm tuỵ – Hiệp hội Tuỵ
- Viêm tuỵ – Dịch vụ Sức khoẻ Quốc gia NHS của Anh
