Block nhánh phải ở tim: Nguyên nhân, triệu chứng của bệnh

Ngày cập nhật: 23/10/24

Tác giả: Dược sĩ, Thạc sĩ Nguyễn Thị Thanh Tú

Block nhánh phải (RBBB) là sự tắc nghẽn các xung điện đến tâm thất phải của tim, đây là phần dưới bên phải của trái tim. Bất thường này phát hiện chủ yếu qua điện tầm đồ (ECG). Bài viết này của Docosan sẽ giúp bạn có thêm một số thông tin về bất thường block nhánh phải.

Tóm tắt nội dung

1 Block nhánh phải là gì?
2 Nguyên nhân block nhánh phải?
3 Triệu chứng của block nhánh phải
4 Block nhánh phải hoàn toàn
5 Block nhánh phải không hoàn toàn
6 Điều trị block nhánh phải

Block nhánh phải là gì?

Block nhánh phải (RBB) là một phát hiện trên điện tâm đồ thông qua QRS dãn rộng và thay đổi véctơ điện tâm đồ. Mặc dù thường ghi nhận đây là một tình trạng lành tính, tuy nhiên phát hiện này có thể đại diện cho bệnh cơ tim tiềm ẩn và là một yếu tố dự báo tỷ lệ tử vong ở một số bệnh nhân.

Về mặt giải phẫu, bó His phân chia trong vách liên thất các nhánh bên phải và bên trái. Ban đầu, nhánh bên phải của bó His đi xuống vách liên thất gần nội tâm mạc. Sau đó, nó đi xuống sâu hơn vào lớp cơ phía trước khi tái xuất hiện gần nội tâm mạc một lần nữa. Nhánh phải nhận hầu hết lượng máu cung cấp từ động mạch liên thất trước. Nó cũng nhận được tuần hoàn bàng hệ từ động mạch vành phải hoặc trái, tùy thuộc vào sự chi phối của tim.

Block nhánh phải có liên quan đến sự thay đổi cấu trúc do cơ tim bị kéo căng hoặc thiếu máu cục bộ cơ tim. Nó cũng có thể xảy ra do một số thủ thuật tim mạch thông thường, chẳng hạn như đặt ống thông tim phải.

Một số nghiên cứu chỉ ra block nhánh phải nói chung là một bệnh tiến triển chậm của cơ tim. Tỷ lệ block nhánh phải thường tăng theo tuổi, lên đến 11,3% ở độ tuổi 80. Không ghi nhận mối liên quan đáng kể nào của RBBB với bệnh tim, thiếu máu cơ tim hoặc các yếu tố nguy cơ tim mạch khác.

Khi nhánh bên phải bị gián đoạn, các xung điện từ nút nhĩ thất (AV) dẫn đến bó His và xuống nhánh bên trái. Tâm thất trái khử cực trước trong khi tâm thất phải khử muộn hơn, gây ra các phát hiện đặc trưng trên điện tâm đồ.

Nguyên nhân block nhánh phải?

Do giải phẫu của nhánh phải, tổn thương thường xảy ra ở 3 vị trí khác nhau. Bó gần bên phải gần nội tâm mạc nhất là vị trí thường dễ bị ảnh hưởng nhất. Bó xa bên phải thường chỉ bị thương khi dải điều hòa bị cắt đi trong quá trình phẫu thuật. Bó tận cùng bên phải bị tổn thươn trong quá trình cắt bỏ não thất hoặc cắt bỏ qua não.

Block nhánh phải thường do các quá trình bệnh gây ra làm thay đổi cấu trúc cơ tim của nhánh phải.

Nhiễm trùng như viêm cơ tim hoặc nhồi máu cơ tim có thể gây tổn thương tế bào trực tiếp cho nhánh bó phải.
Tăng áp lực não thất phả, cấp tính do thuyên tắc phổi hoặc bệnh lý mãn tính ở mạch máu não, có thể kéo căng nhánh bó phải gây ra block nhánh.
RBBB cũng có thể được gây ra bằng cách gây tê khi đặt ống thông tim phải và bằng cách cắt đốt bằng ethanol để giảm vách ngăn trong bệnh cơ tim phì đại.
Bệnh xơ hóa và vôi hóa vô căn của hệ thống dẫn truyền, được gọi là bệnh Lenegre hoặc bệnh Lev, là một nguyên nhân ít phổ biến hơn của block nhánh phải nhưng thường xảy ra nhất ở người cao tuổi.
Ở những bệnh nhân có bệnh tim tiềm ẩn gây thoái hóa đường dẫn truyền, có thể xảy ra block nhánh phụ thuộc vào nhịp tim nhanh. Điều này xảy ra khi nhịp tim đạt đến một tốc độ cao và trở nên không tách rời khỏi từ giai đoạn trơ, do đó ngăn chặn các kích thích điện tiếp theo xuống nhánh bên phải.

Thường gặp trong các bệnh lý tim mạch:

Bệnh mạch vành
Tăng huyết áp
Các bệnh lý gây phì đại thất Phải
Tim bẩm sinh gây tổn thương vách liên thất
Ghi nhận một số trường hợp không có bệnh lý tim mạch vẫn cs RBBB

Triệu chứng của block nhánh phải

15% block nhánh phải có ở người bình thường do đó không phải lúc nào cũng ghi nhận được triệu chứng của block nhánh phải, hơn nữa các triệu chứng cũng không đặc hiệu do giống với các bệnh lý tim mạch khác. Tuy nhiên nếu bạn gặp phải các triệu chứng sau vẫn nên đi khám bac sĩ ngay:

Hồi hộp, lo lắng, cảm nhận được tiếng trống ngực
Cảm giác nặng ngực, đau ngực như đè nghẹt
Một số trường hợp ghi nhận khó thở, mệt mỏi kèm theo
Chóng mặt, vã mồ hôi
Choáng, ngất

Block nhánh phải hoàn toàn

Tiêu chuẩn chẩn đoán block nhánh phải hoàn toàn trên ECG:

QRS >= 0,12s
QRS 3 pha ở V1, V2 (tai thỏ) dạng RSr’, rsR’
S rộng ở V5, V6, aVL, DI.
ST chênh xuống và T âm từ V1 đến V3.

Ở block nhánh phải hoàn toàn triệu chứng rõ ràng hơn, nhịp tim ghi nhận một số trường hợp giảm xuống dưới 40 lần/phút, người bệnh có thể ngất xỉu, choáng váng, thậm chí là ngưng tim.

Block nhánh phải không hoàn toàn

Khi QRS <0,12s (0,09-0,11s) trên ECG

Tiên lượng tốt hơn so với block nhánh phải hoàn toàn, tuy nhiên triệu chứng không rõ ràng có thể làm người bệnh xem nhẹ, bỏ qua, dẫn tới block hoàn toàn hoặc một số biến chứng nặng nề hơn.

Điều trị block nhánh phải

Phương thức điều trị là điều trị nguyên nhân gây ra block nhánh. Ở các trường hợp không ghi nhận triệu chứng và không tìm ra được nguyên nhân thì cân nhắc chưa điều trị.

Thuốc: trong trường hợp có rối loạn nhịp, điều trị thuốc tùy vào nguyên nhân gây bệnh.
Can thiệp mạch vành nếu có chỉ định.
Đốt điện sinh lý, đặt máy tạo nhịp được cân nhắc trong một số trường hợp.

Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.