Suy nhược cơ thể: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Suy nhược cơ thể là một trong những dấu hiệu thường gặp, đặc biệt người lớn tuổi là đối tượng dễ bị suy nhược cơ thể. Suy nhược cơ thể không phải là bệnh mà là dấu hiệu chung của nhiều bệnh lý cấp tính và mãn tính khác nhau. Chứng suy nhược cũng có thể phát triển do tác dụng phụ của một số loại thuốc. Hãy cùng Doctor có sẵn thảo luận về các dấu hiệu, triệu chứng và cách chữa suy nhược cơ thể. Ngoài ra bài viết này cũng cung cấp thông tin về cách các bác sĩ chẩn đoán bị suy nhược cơ thể.

Suy nhược cơ thể là gì? 

Suy nhược cơ thể (Asthenia hay body weakness) là một thuật ngữ rộng để mô tả sự mệt mỏi và suy nhược nói chung, dẫn đến các triệu chứng về thể chất lẫn tinh thần. Di chuyển cơ thể của bạn trở nên khó khăn hoặc không thể do thiếu năng lượng, co giật cơ hoặc chuột rút. Một số người bị suy nhược ở một vùng nhất định trên cơ thể, chẳng hạn như cánh tay hoặc chân. Những người khác có thể bị suy nhược toàn thân do nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus, chẳng hạn như cúm hoặc viêm gan.

Điểm yếu có thể là tạm thời, nhưng nó là mãn tính hoặc liên tục trong một số trường hợp. Tìm hiểu thêm về các dấu hiệu và nguyên nhân có thể gây suy nhược và khi nào bạn nên nói chuyện với bác sĩ.

Có 3 loại suy nhược cơ thể: 

• Suy nhược tổng thể
• Suy nhược tinh thần
• Suy nhược thể chất 

Suy nhược tổng thể được đặc trưng bởi cảm giác yếu ớt hoặc thiếu sức mạnh tổng thể, trong khi suy nhược thể chất và tinh thần được đặt tên theo tác động của chúng đối với cơ thể và tâm trí.

Triệu chứng suy nhược cơ thể

Các triệu chứng suy nhược sẽ khác nhau tùy thuộc vào cách cơ thể bị ảnh hưởng. Tùy theo nguyên nhân mà suy nhược có thể gây suy nhược cục bộ hoặc suy nhược toàn thân.

Suy nhược cơ thể cục bộ

Suy nhược cơ thể cục bộ xảy ra ở một số bộ phận cơ thể, chẳng hạn như cánh tay hoặc chân. Nó không giống như tê liệt, không có khả năng di chuyển. Một người bị suy nhược cơ thể cục bộ có thể cảm thấy như họ phải nỗ lực rất nhiều để di chuyển, kèm theo các triệu chứng bổ sung, chẳng hạn như:

• Co thắt cơ hoặc chuột rút
• Lắc hoặc run
• Chuyển động bị trì hoãn hoặc chậm lại

Suy nhược cơ thể toàn thân

Suy nhược cơ thể toàn thân ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể. Một người cũng có thể cảm thấy mệt mỏi hoặc mệt mỏi cực độ.Các dấu hiệu và triệu chứng khác có thể xảy ra của tình trạng suy nhược cơ thể toàn thân bao gồm:

• Sốt
• Các triệu chứng giống như cúm
• Mệt mỏi
• Khó chịu
• Khó thực hiện các công việc hàng ngày
• Đau mỏi cơ thể

Các triệu chứng nghiêm trọng

Trong một số ít trường hợp, dấu hiệu suy nhược cơ thể có thể là dấu hiệu của chứng đột quỵ hoặc đau tim. Cả hai trường hợp có thể gây ra suy nhược ở một hoặc cả hai bên của cơ thể.

Đột quỵ có thể gây ra các triệu chứng đột ngột và nghiêm trọng khác, chẳng hạn như:

• Khó nói hoặc khó hiểu lời nói
• Tầm nhìn bị xáo trộn ở một hoặc cả hai mắt
• Đi lại khó khăn
• Mất thăng bằng
• Thiếu sự phối hợp
• Chóng mặt
• Lú lẫn
• Nhức đầu đột ngột và dữ dội
• Liệt một phần cơ thể

Một cơn đau tim cũng có thể gây ra các triệu chứng đột ngột và nghiêm trọng khác. Những ví dụ bao gồm:

• Cảm giác đau, áp lực hoặc bóp nghẹt ở ngực
• Đau hoặc khó chịu ở lưng, ngực, cổ hoặc hàm
• Đau ở một hoặc cả hai cánh tay
• Khó thở
• Đổ mồ hôi lạnh
• Buồn nôn
• Lâng lâng

Bất cứ ai có triệu chứng đột quỵ hoặc đau tim nên gọi ngay cho dịch vụ cấp cứu. Nếu không được điều trị kịp thời, những tình trạng này có thể nhanh chóng dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng hoặc tử vong.

Nguyên nhân gây suy nhược cơ thể

Nguyên nhân suy nhược có thể được chia thành 3 loại: rối loạn sức khỏe tiềm ẩn, tác dụng phụ của thuốc và lão hóa tự nhiên.

Một số rối loạn sức khỏe có thể dẫn đến suy nhược cơ thể gồm:

• Thiếu hụt chất dinh dưỡng như thiếu vitamin B-12
• Rối loạn giấc ngủ, chẳng hạn như ngưng thở khi ngủ (thường xuyên ngừng thở khi ngủ)
• Hội chứng mệt mỏi như mệt mỏi mãn tính
• Nhiễm trùng
• Thiếu máu và các bệnh về máu khác
• Bệnh tim mạch 
• Đột quỵ
• Loạn dưỡng cơ và các rối loạn cơ xương khác
• Bệnh đa xơ cứng (bệnh tự miễn ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương)
• Parkinson (rối loạn vận động thoái hóa thần kinh)
• Đái tháo đường
• Suy giáp (tuyến giáp hoạt động kém)
• Trầm cảm hoặc lo lắng
• Bệnh ung thư
• Bệnh về phổi
• Hội chứng đau mãn tính
• Bệnh viêm ruột (IBD), chẳng hạn như bệnh Crohn hoặc viêm loét đại tràng

Một số loại thuốc được chứng minh là gây suy nhược và mệt mỏi ở một số người, bao gồm:

• Thuốc chống trầm cảm và thuốc giảm lo âu
• Thuốc điều trị huyết áp
• Thuốc hóa trị
• Thuốc dùng để kiểm soát cholesterol trong máu cao

Lão hóa tự nhiên

Lão hóa cũng có thể gây thiểu cơ, mất dần mô cơ và sức mạnh. Sự mất mát toàn bộ sức mạnh cơ bắp này có thể dẫn đến suy nhược cơ thể hoặc mệt mỏi lan rộng hơn.

Chẩn đoán bị suy nhược cơ thể 

Các bác sĩ có thể thấy việc chẩn đoán xác định bệnh nhân có bị suy nhược cơ thể hay không là một thách thức vì có nhiều nguyên nhân có thể xảy ra.

Một bác sĩ thường sẽ hỏi về các triệu chứng của một người và thu thập đầy đủ tiền sử bệnh và gia đình. Họ cũng sẽ khai thác về bất kỳ loại thuốc nào mà người đó hiện đang dùng để xác định xem chúng có gây ra các triệu chứng suy nhược cơ thể hay không.

Nếu một người bị suy nhược cơ thể cục bộ, bác sĩ cũng có thể tiến hành kiểm tra thể chất chi tiết bộ phận cơ thể bị ảnh hưởng.

Sau khi tiến hành đánh giá ban đầu, bác sĩ có thể hiểu rõ hơn về nguyên nhân gây ra chứng suy nhược cơ thể. Họ có thể theo dõi một hoặc nhiều xét nghiệm chẩn đoán, bao gồm:

• Xét nghiệm máu để kiểm tra sự mất cân bằng nội tiết tố, điện giải, các nguyên tố vi lượng hoặc dấu hiệu nhiễm trùng
• Xét nghiệm nước tiểu để kiểm tra các dấu hiệu nhiễm trùng và bệnh tật

Một hoặc nhiều xét nghiệm hình ảnh sau đây để xác định nguyên nhân gây tổn thương xương, thần kinh hoặc cơ trong phần cơ thể bị ảnh hưởng:

• Chụp X Quang
• Siêu âm
• Chụp cộng hưởng từ (MRI) 
• Chụp cắt lớp vi tính (CT)

Cách chữa suy nhược cơ thể

Cách chữa suy nhược cơ thể sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra chứng suy nhược cơ thể 

Bệnh cấp tính 

Trong một số trường hợp, chứng suy nhược cơ thể có thể biến mất sau khi điều trị một căn bệnh cấp tính. Ví dụ, chứng suy nhược cơ thể phát triển do nhiễm vi khuẩn sẽ biến mất sau khi một người hoàn thành đợt điều trị kháng sinh.

Bệnh mãn tính

Suy nhược cơ thể có thể là do một tình trạng bệnh mãn tính. Để điều trị, bác sĩ sẽ cần chẩn đoán và quản lý thành công tình trạng bệnh mãn tính. Một số tình trạng mãn tính sẽ yêu cầu quản lý lâu dài. Ví dụ, những người mắc bệnh đa xơ cứng sẽ được phục hồi liên tục, hỗ trợ tinh thần và dùng thuốc để kiểm soát các triệu chứng.

Tác dụng phụ của thuốc

Một số người có thể bị suy nhược cơ thể do tác dụng phụ của một loại thuốc cụ thể. Nếu có thể, bác sĩ có thể đề nghị giảm liều lượng thuốc hoặc chuyển sang một loại thuốc thay thế. Tuy nhiên, một người không bao giờ nên điều chỉnh liều lượng thuốc của họ hoặc ngừng dùng thuốc trừ khi bác sĩ của họ cho họ biết làm như vậy là an toàn. Sau khi bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân khiến bạn bị suy nhược cơ thể do tác dụng phụ của thuốc, họ sẽ thảo luận về các lựa chọn điều trị với bạn dựa trên chẩn đoán.

Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến và cách điều trị tương ứng:

Mất nước

Nếu bạn bị mất nước, việc tăng lượng chất lỏng uống vào có thể hữu ích. Tuy nhiên, nếu bạn có các triệu chứng mất nước nghiêm trọng, bạn có thể phải điều trị tại bệnh viện. Tại bệnh viện, bạn sẽ được truyền dịch qua đường truyền tĩnh mạch (IV). Bạn cũng có thể cần dùng thuốc để tăng huyết áp.

Thiếu máu

Nếu bạn bị suy nhược cơ thể là do thiếu máu, bạn có thể cần bổ sung sắt. Bạn có thể cần truyền máu nếu tình trạng thiếu máu trầm trọng. Nếu bạn cần truyền máu, bạn sẽ được truyền máu tại bệnh viện. Phương pháp điều trị này bao gồm nhận máu của người hiến tặng thông qua đường truyền tĩnh mạch.

Bệnh ung thư

Nếu ung thư là nguyên nhân khiến bạn bị suy nhược cơ thể, bác sĩ sẽ thảo luận về các lựa chọn điều trị cho bạn và bổ sung một số chất dinh dưỡng thông qua chế độ ăn hoặc bằng thuốc nhằm nâng đỡ cơ thể. Giai đoạn, vị trí và cấu trúc cơ thể liên quan đều giúp xác định quá trình điều trị tốt nhất. Các lựa chọn điều trị ung thư bao gồm:

• Hóa trị
• Xạ trị
• Phẫu thuật

Đau tim

Nếu cơn đau tim khiến bạn yếu đi, bác sĩ sẽ thảo luận về các lựa chọn điều trị với bạn.

Không phải tất cả các trường hợp suy nhược cơ thể đều cần điều trị. Nếu điểm yếu của bạn là do cảm lạnh hoặc cúm, có thể không cần điều trị.

---

Câu hỏi thường gặp 

Suy nhược cơ thể là dấu hiệu thường gặp ở một số đối tượng đang mắc một số bệnh kèm cấp tính hoặc mãn tính, người cao tuổi, có các vấn đề liên quan đến thiếu hụt các chất dinh dưỡng tiềm ẩn hay đang sử dụng một số thuốc gây tác dụng phụ suy nhược lên cơ thể.

Mặc dù suy nhược cơ thể không phải là bệnh và có thể tự khỏi sau khi giải quyết được nguyên nhân nhưng đây là một trong các dấu hiệu quan trọng phản ánh tình trạng sức khỏe của cơ thể cũng như dễ bị nhầm lẫn với các dấu hiệu nghiêm trọng khác cần được can thiệp kịp thời như đột quỵ, đau tim,… Trong trường hợp có các dấu hiệu suy nhược cơ thể, bạn cần tìm đến các bác sĩ có chuyên môn để thăm khám và tìm ra nguyên nhân bạn nhé. 

---

Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Doctor có sẵn Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch khám với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.

• https://www.verywellhealth.com/asthenia-7111211
• https://www.medicalnewstoday.com/articles/asthenia-weakness#treatment
• https://www.healthline.com/health/weakness#treatment
• Vasenina EE, Gankina OA, Levin OS. Stress, asteniya i kognitivnye rasstroistva [Stress, asthenia and cognitive disorders]. Zh Nevrol Psikhiatr Im S S Korsakova. 2022;122(5):23-29. Russian. doi: 10.17116/jnevro202212205123. PMID: 35611896.