Phát ban trên da tuy không được xem là một triệu chứng nguy hiểm và có thể tự hết sau vài ngày đến vài tuần, nhưng không vì vậy mà ta được chủ quan vì phát ban trên da cũng có thể gợi ý cho một tình trạng bệnh tiềm ẩn nào đó trong cơ thể mà biểu hiện đầu tiên của bệnh là phát ban.
Tóm tắt nội dung
Phát ban là gì ?
Phát ban trên da là tình trạng nổi những đốm màu sắc bất thường, sưng đỏ hoặc mảng bám trên da xuất hiện đột ngột, khi có hiện tượng viêm da do nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể là phản ứng của cơ thể với một số chất gây dị ứng, hoặc cũng có khi không rõ nguyên nhân.
Phát ban trên da có thể xuất hiện bất cứ bộ phận nào trên cơ thể như: mặt, môi, lưỡi, cổ họng hoặc tai. Nốt phát ban cũng có kích thước khác nhau có thể nhỏ li ti nhưng cũng có thể kết hợp với nhau để tạo thành các mảng phát ban lớn hơn.
Nguyên nhân phát ban trên da
Phát ban trên da thường do cơ thể phản ứng với một chất đặc biệt gây giải phóng histamine – một hóa chất được giải phóng từ các tế bào chuyên biệt dọc theo mạch máu của da, làm cho máu thoát ra khỏi lòng mạch máu nhỏ trên da. Nguyên nhân phát ban trên da có thể chia làm ba nhóm nhỏ sau:
- Phát ban trên da cấp tính thường kéo dài dưới sáu tuần. Nguyên nhân gồm:
- Dị ứng thực phẩm: hạt, sô cô la, cá, cà chua, trứng, quả tươi và sữa, thực phẩm tươi dễ gây phát ban hơn thực phẩm nấu chín, một số phụ gia thực phẩm và chất bảo quản, …
- Thuốc: aspirin và các thuốc kháng viêm không steroid khác như ibuprofen, thuốc hạ huyết áp cao (thuốc ức chế men chuyển) hoặc thuốc giảm ho như codein.
- Nhiễm trùng: thủy đậu, sởi, …
- Côn trùng cắn
- Ngộ độc
- Phản ứng với hóa chất: kem chống nắng, xà phồng kháng khuẩn, kem dưỡng da, bột giặt, chất tẩy rửa, chất bảo quản, dầu gội, dầu xả, chất làm mềm vải
- Phát ban trên da mãn tính thường kéo dài hơn sáu tuần. Nguyên nhân gây bệnh thường không xác định được. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nguyên nhân có thể gặp là:
- Bệnh tuyến giáp
- Viêm gan
- Nhiễm trùng, nhiễm nấm
- Ung thư
- Phát ban trên da do tác động vật lý là tình trạng phát ban thường xảy ra chỉ ngay tại nơi da bị kích thích và hiếm khi xuất hiện ở nơi khác, thường chỉ kéo dài trong vòng một giờ sau khi tiếp xúc:
- Thời tiết quá lạnh hoặc quá nóng nóng
- Phơi nắng
- Stress
- Đổ nhiều mồ hôi
- Tập luyện thể thao
Dấu hiệu và chẩn đoán phát ban trên da
Phát ban trên da là một triệu chứng bệnh, tùy theo nguyên nhân gây bệnh mà có thể kèm theo những triệu chứng khác để giúp gợi ý đến nguyên nhân gây nên tình trạng phát ban trên da này:
- Ngứa
- Những mảng da dày, tăng sừng hoặc tróc vảy khô
- Hồng ban bóng nước
- Viêm da do nhiễm trùng
- Nổi những đốm màu sắc bất thường, sưng đỏ hoặc mảng bám trên da xuất hiện đột ngột, nốt phát ban trên da có thể xuất hiện bất cứ bộ phận nào trên cơ thể như: mặt, môi, lưỡi, cổ họng hoặc tai, có kích thước khác nhau có thể nhỏ li ti nhưng cũng có thể kết hợp với nhau để tạo thành các mảng phát ban lớn.
Khi có các triệu chứng nặng sau lúc phát ban trên da thì nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời:
- Phát ban nhiều hơn
- Có các triệu chứng khác kèm theo như: bóng nước xuất huyết, sưng đỏ, bong da, sốt, ngứa, đau khớp …
- Ban da bị đau
- Bóng nước lớn, lan rộng trên ban da.
- Phát ban làm hạn chế các sinh hoạt hàng ngày hoặc ngủ.
Cách điều trị phát ban trên da
Phát ban trên da không phải là tình trạng bệnh nghiêm trọng và phát ban trên da còn có thể tự hết. Điều trị triệu chứng là chủ yếu đối với các trường hợp phát ban thông thường. Các phương tiện chuyên sâu hơn thường được dùng điều trị những tình trạng ban tiến triển nhanh hoặc nặng.
Bên cạnh việc điều trị bằng thuốc thì việc có một chế độ sinh hoạt phù hợp, lối sống và thói quen sinh hoạt tốt sẽ giúp giảm đi tình trạng phát ban trên da rất nhiều:
- Tránh các yếu tố dị ứng
- Thoa kem chống ngứa như calamine hay hydrocortisone
- Mặc quần áo thoải mái, nhẹ, rộng
- Áp dụng chườm mát hoặc đắp khăn ướt vào các khu vực bị ảnh hưởng.
- Môi trường làm việc và ngủ nghỉ thông thoáng, mát mẻ.
Kết luận
Phát ban trên da là tình trạng nổi những đốm màu sắc bất thường, sưng đỏ hoặc mảng bám trên da xuất hiện đột ngột, khi có hiện tượng viêm da do nhiều nguyên nhân khác nhau như dị ứng thực phẩm, thuốc, thời tiết, bệnh lý cơ thể, … Phát ban trên da là một triệu chứng bệnh, tùy theo nguyên nhân gây bệnh mà có thể kèm theo những triệu chứng khác để giúp gợi ý đến nguyên nhân gây nên tình trạng phát ban trên da này. Ngoài việc sử dụng thuốc để điều trị thì có một lỗi sống tốt, khỏe sẽ góp phần không nhỏ trong công tác điều trị phát ban trên da.
Bài viết được tham khảo bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn tại Docosan để điều trị.
