Nguyên nhân bị quai bị là virus quai bị, nó gây bệnh truyền nhiễm cấp tính với khả năng lây lan rất cao, phổ biến nhất ở đối tượng trẻ em. Hiện nay, chưa có thuốc đặc trị bệnh quai bị mà chỉ có thể dự phòng bằng vaccine. Để hiểu rõ hơn về nguyên nhân bị quai bị cũng như căn bệnh truyền nhiễm này, hãy cùng Doctor có sẵn tìm hiểu trong bài viết dưới đây!
Tóm tắt nội dung
Tổng quan về nguyên nhân bị quai bị
Quai bị là một bệnh lý truyền nhiễm cấp tính, do virus quai bị (hay còn gọi là Mumps virus), họ Paramyxoviridae gây nên. Virus này có khả năng tồn tại trong thời gian dài bên ngoài cơ thể: Khoảng từ 30 đến 60 ngày ở khoảng nhiệt độ từ 15 đến tận 200 độ C và chỉ có thể tiêu diệt nhanh chóng ở nhiệt độ từ 560 độ C trở lên hoặc tiêu diệt bằng các dung dịch hóa chất diệt khuẩn.
Bệnh quai bị có đường lây truyền chủ yếu là đường hô hấp. Người bệnh thường có khả năng lây bệnh cao nhất vào khoảng 2 ngày trước khi bắt đầu có những triệu chứng đầu tiên hoặc 6 ngày kể từ khi các triệu chứng đã biến mất. Bệnh phẩm của người bệnh có mang virus thường chủ yếu là nước bọt, dịch tiết từ mũi họng, được phóng thích nhiều khi bệnh nhân ho, hắt hơi, khạc nhổ hoặc nói chuyện lớn tiếng,…
Triệu chứng khi mắc quai bị
Các triệu chứng thường gặp nhất của bệnh quai bị có thể kể đến như sau:
- Đột ngột sốt cao
- Chán ăn.
- Nhức đầu.
- Sau 1 đến 3 ngày kể từ khi bắt đầu sốt, cảm giác đau nhức tuyến nước bọt, viêm sưng to, có thể ở một bên mặt hoặc cả 2 bên, gây biến dạng khuôn mặt của người bệnh, ngoài ra có khiến họ khó nuốt, khó nhai.
- Nôn ói, buồn nôn
- Đau nhức cơ toàn thân.
- Suy nhược, mệt mỏi.
- Sưng đau bìu và tinh hoàn.
Biến chứng của quai bị là gì?
Bệnh quai bị nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng cho sức khỏe. 1 số các biến chứng nghiêm trọng của quai bị có thể kể đến như sau:
- Viêm tinh hoàn, thậm chí là teo tinh hoàn và hoàn toàn có thể khiến người bệnh vô sinh. Tuy nhiên, trong số những người mắc bệnh quai bị thì tỷ lệ teo tinh hoàn là khá thấp, chỉ vào khoảng 0,5% các trường hợp.
- Viêm buồng trứng: Tương tự nam giới, ở nữ giới sẽ xuất hiện các triệu chứng như đau bụng, rong huyết, rong kinh. Đặc biệt, những người phụ nữ mang thai mà còn mắc quai bị trong vòng 3 tháng đầu thai kỳ thì rất có nguy cơ bị sảy thai hoặc thai lưu.
- Nhồi máu phổi do huyết khối từ hệ tĩnh mạch tiền liệt tuyến
- Viêm tụy cấp.
- Viêm cơ tim.
- Viêm não, màng não.
Người lớn tuy ít mắc bệnh quai bị hơn trẻ em nhưng 1 khi đã mắc thường tiến triển nặng hơn và dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng hơn nhiều. Các biến chứng xảy ra với tỷ lệ rất thấp nhưng lại nguy hiểm, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh.
Biện pháp điều trị và dự phòng bệnh quai bị
Hiện nay bệnh quai bị vẫn chưa có thuốc đặc trị, phương pháp chủ yếu vẫn điều trị triệu chứng và nâng đỡ tổng trạng.
Điều trị
- Khi có triệu chứng sưng đau và viêm tuyến nước bọt ở vùng mang tai, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán đúng cách, vì đôi khi viêm tuyến nước bọt không phải do virus quai bị gây ra mà còn có thể do những vi khuẩn hoặc virus khác.
- Bác sĩ có thể cho thuốc giảm đau, hạ sốt để giảm nhẹ triệu chứng.
- Nên uống nhiều nước để bù lại lượng nước và điện giải đã mất, nếu có thể nên pha Oresol để uống.
- Chườm ấm hoặc chườm mát vùng 2 bên má để giảm sưng đau tuyến nước bọt.
- Hạn chế ăn các thực phẩm cứng, khó nhai, những loại thức ăn nêm nhiều gia vị, có tính acid hoặc cay nóng. Nên ưu tiên các thức ăn dễ nhai, mềm, dễ nuốt như súp, cháo.
- Thuốc kháng sinh chỉ được sử dụng khi nghi ngờ có bội nhiễm kèm theo, và phải được sử dụng dưới hướng dẫn và theo dõi của bác sĩ.
- Người bệnh nên nghỉ ngơi thoải mái, cách ly không tiếp xúc với những người lạ, không nên đến những nơi công cộng có đông người, nơi có nhiều trẻ em, thanh thiếu niên
- Nếu nam giới thấy bắt đầu có dấu hiệu sưng đau tinh hoàn hoặc nữ giới thấy bắt đầu có dấu hiệu đau bụng dưới, rong huyết, thì nên đi bệnh viện ngay để được bác sĩ theo dõi sức khỏe, ngăn ngừa các biến chứng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản có thể xảy ra.
Xem thêm: Cách điều trị quai bị tại nhà
Phòng ngừa bệnh quai bị như thế nào?
- Đảm bảo thường xuyên vệ sinh cá nhân, duy trì thói quen súc họng bằng nước muối những dung dịch sát khuẩn khác.
- Giữ cho môi trường xung quanh thông thoáng, sạch sẽ, thường xuyên vệ sinh đồ chơi cho trẻ, các vật dụng trong gia đình.
- Tránh cho trẻ tiếp xúc người lạ, đi nhà trẻ trong thời điểm dịch bệnh bùng phát.
- Đeo khẩu trang cho bạn và cho trẻ khi đến những nơi công cộng, đông người vì có nguy cơ lây nhiễm cao như công viên, bệnh viện, trường học.
Vaccine quai bị
Bên cạnh các biện pháp phòng bệnh trên, biện pháp hiệu quả nhất chính là tiêm vaccine phòng bệnh quai bị. Vaccine quai bị hiện đang được phê duyệt bởi Bộ Y tế và đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng cho trẻ em toàn quốc. Hiện nay, vaccine quai bị được phối hợp với cả vaccine ngừa sởi, rubella ở trong cùng 1 chế phẩm (vaccine MMR) để đơn giản hóa việc tiêm ngừa và giảm số lần tiêm. Không chỉ riêng trẻ em mà cả người lớn, nhất là phụ nữ dự định có thai cũng nên tiêm ngừa quai bị.
- Người lớn: một liều tiêm duy nhất lượng 0.5ml, tiêm bắp.
- Trẻ em: tiêm mũi thứ nhất khi trẻ 12 đến 18 tháng tuổi, tiêm mũi thứ 2 khi trẻ từ 3 đến 5 tuổi hoặc trước khi bắt đầu đi học, 2 mũi tiêm nên cách nhau ít nhất 1 tháng. Có thể tiêm vaccine ngừa quai bị cho trẻ với bất kỳ lứa tuổi nào nên phụ huynh đừng lo lắng nếu vô tình bỏ lỡ 1 trong những mốc thời gian vừa nêu trên.
- Phụ nữ dự định mang thai cũng cần được xét nghiệm trước khi tiêm vaccine phòng quai bị. Lưu ý cần tránh mang thai trong vòng 1 tháng kể từ khi tiêm vaccine. Đối với phụ nữ đang có thai hoặc phụ nữ đang cho con bú, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quyết định tiêm vaccine phòng sởi – quai bị – rubella.
Tóm lại, bài viết đã phần nào giải thích được nguyên nhân bị quai bị. Tuy hiện tại bệnh vẫn chưa có thuốc đặc trị, bạn vẫn có thể phòng ngừa bằng cách áp dụng các biện pháp nói trên cũng như tiêm vaccine phòng bệnh. Không nên chủ quan vì quai bị có thể gây biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của người bệnh trong tương lai.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch khám với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
Nguồn tham khảo: healthline.com
