Nguyên nhân sốt phát ban thường gặp có thể do nhiều bệnh lý khác nhau. Ban cần hiểu rõ để có thể nhìn nhận đúng về bệnh và cách chăm sóc cũng như điều trị đúng cách. Bài viết dưới đây của Docosan sẽ gửi đến bạn thông tin về những nguyên nhân sốt phát ban.
Tóm tắt nội dung
Bệnh sởi
Bệnh do virus sởi gây ra chia làm 3 giai doạn, mỗi giai đoạn keo dài trung bình khoảng 3 ngày.
Ba ngày đầu là giai đoạn viêm long đường hô hấp (những triệu chứng như ho, chảy mũi và viêm kết mạc) và sốt cao đột ngột từ 39 – 40 độ C. Trong đó triệu chứng ho hầu như luôn có và thường kéo qua giai đoạn hồi phục.
Ở giai đoạn này, xuất hiện dấu Koplik là một nội ban tiền triệu virus của bệnh sởi biểu hiện hai đến ba ngày trước khi sởi phát ban. Chúng được thể hiện thành tổn thương cụm, màu trắng trên niêm mạc má và là đặc trưng cho sởi
Ba ngày tiếp theo là phát ban dạng sởi. Ban mọc từ đầu mặt xuống chân trongvòng khoảng 3 ngày theo thứ tự như sau:
- Ngày 1 bắt đầu ở đầu – cổ
- Ngày 2 ban lan xuống ngực và tay
- Ngày 3 lan tới bụng thắt lưng và chân
Thường khi ban đã mọc hết ở chân (hết ngày thứ 3 của giai đoạn toàn phát) thì ban vùng mặt bắt đầu xậm màu và lặn dần. Hai ngày đầu phát ban là giai đoạn nặng nhất làm bệnh nhân rất mệt mỏi, rõ rệt nhất ở người lớn.
Ba ngày cuối là giai đoạn hồi phục: sốt giảm và nhanh chóng hết sốt. Cơ thể người bệnh tốt hẳn lên, ban hồi phục theo quy luật mọc trước thì hết trước, để lại vết thâm và bong vảy cám mịn màu trắng.
Khi phát hiện có các triệu chứng bệnh sởi kể trên, cần nhanh chóng cách ly để tránh lây lan bệnh:
Hạn chế tiếp xúc với mọi người xung quanh trong vòng 7 ngày kể từ khi phát ban. Đối với trẻ nhỏ nên nghỉ học ít nhất 4 ngày tính từ ngày phát ban.
Bạn cần đến gặp bác sĩ để được khám, tư vấn điều trị để có thể hồi phục sớm nhất.
Rubella
Người nhiễm Rubella thường sốt nhẹ trong 3 ngày, nhưng cơ thể không quá mệt mỏi, triệu chứng viêm long thường không có hoặc rất nhẹ. Ngày 2 bệnh phát ban, lan nhanh chóng toàn thân trong vòng 24 giờ, không xu hướng kết hợp, thường kéo dài không quá 3-5 ngày.
Hạch sau tai chiếm khoảng 80% trường hợp. Chấm xuất huyết khẩu cái (dấu Forchheimer) có trong 20% trường hợp, giảm tiểu cầu giảm vừa phải gặp trong 1/3 trường hợp nhiễm Rubella.
Do tính chất nguy hiểm của Rubella với thai kỳ, tất cả phụ nữ có thai kèm phát ban nên được làm huyết thanh chẩn đoán Rubella để loại trừ nhiễm Rubella cấp.
Trong bệnh Rubella một số trường hợp (nhất là ở trẻ em) có thể không có triệu chứng tiền triệu, nhưng nổi hạch sau tai, hạch chẩm, hạch cổ kéo dài (tới vài tuần) rất thường gặp trên lâm sàng và mặc dù không đặc hiệu cho bệnh Rubella nhưng là dấu hiệu hướng tới chẩn đoán rubella trên lâm sàng.
Sốt xuất huyết Dengue
Nhiễm siêu vi Dengue gây sốt cao liên tục thường trong 3 ngày đầu. Đặc biệt ở trẻ lớn và người lớn, có thể có phát ban với hồng ban dát sẩn, sốt, đỏ mắt, viêm họng và đau khớp.
Trong bệnh sốt xuất huyết dengue, hồng ban da có thể bao gồm các loại sau:
Hồng ban trong giai đoạn đầu của sốt xuât huyết là hiện tượng da niêm sung huyết do hiện tượng dãn mạch ngoài da xuất hiện thoáng qua trong 1- 2 ngày đầu của bệnh. Ban này xuất hiện chủ yếu ở mặt, kết mạc, ở ngực và cổ.
Hồng ban dát, sẩn hoặc dạng tinh hồng nhiệt xuất hiện khoảng ngày thứ 3 -4 của bệnh. Ban này dễ lầm lẫn với các bệnh lý gây phát ban dạng sởi và dạng tinh hồng nhiệt. Đặc điểm ban là ban nổi rải rác toàn thân hướng tâm, ban thường bắt đầu ở ngoại vi mu bàn tay- cánh tay, bàn chân -cằng chân rồi lan hướng tâm lên thân mình. Ban hiếm xuât hiện ở mặt, lòng bàn tay và bàn chân.
Ban tồn tại vài ngày rồi biến mất tương ứng với thời điềm sốt bắt đầu giảm.
Ban hồi phục xuất hiện ở giai đoạn hồi phục của bệnh (khoảng ngày 6 của bệnh, khi sốt đã giảm), xuất hiện ngay sau khi hồng ban dát sẩn đã lặn. Trên nền hồng ban xuất hiện rải rác các tử ban xuất huyết dạng chấm và /hoặc xen kẽ rải rác những đốm da hoàn toàn bình thường (hoặc giảm sắc tố nhẹ), bờ rõ, hình tròn đường kính khoảng 0.5-2 cm, rất đặc biệt cho bệnh sốt xuất huyết dengue.
Sốt ban đào
Sốt ban đào do Human Herpes virus 6 là bệnh lây qua hô hấp, lành tính tự khỏi, gặp ở lứa tuổi nhỏ dưới 3 tuổi. Sau khi tiếp xúc với mầm bệnh rồi ủ bệnh khoảng 2 tuần, trẻ đột ngột sốt cao 39-40 độ C, thường kéo dài 3 ngày và sau đó sốt giảm dần.
Ban xuât hiện khi sốt đã giảm, đây là dạng dát hồng ban, màu hồng nhạt, mọc thưa, đường kính 2-5mmm, không ngứa. Ban tập trung chủ yếu ở thân mình, mặt, cổ, gốc chi, rất hiếm khi ban lan ra tới phần xa của chi. Ban tồn tại trung bình khoảng 4 ngày, khi ban bay không để lại dấu vết.
Các dấu hiệu thường gặp khác đi kèm với ban trong bệnh sốt ban đào bao gồm: tiêu chảy cấp, ho khan mức độ nhẹ, nổi hạch cổ, phù mi mắt, màng nhĩ sung huyết, co giật và thóp phồng.
Sốt tinh hồng nhiệt
Bệnh gặp ở trẻ em, do vi khuẩn liên cầu tan huyết beta nhóm A có tiết ngoại độc tố gây ra. Biểu hiện của bệnh là sốt cao, viêm họng- amidan xuất tiết có thể kèm giả mạc, nổi hạch cổ, lưỡi dâu tây và phát ban dạng tinh hồng nhiệt.
Sốt trong bệnh tinh hồng nhiệt thường sốt cao đột ngột, không có triệu chứng viêm long (ho, sổ mũi, nghẹt mũi).Viêm họng xuất hiện nhanh trong 1-2 ngày sau khi sốt xuất hiện với đau rát họng, họng viêm đỏ – xuất tiết, amidan sưng đỏ và thường có các đốm giả mạc trắng xám bám trên bề mặt amidan.
Khoảng ngày 2-3 kể từ khi bắt đầu sốt, hồng ban phát ban dạng tinh hồng nhiệt xuất hiện, ban khởi phát tại các nếp gấp ở nửa trên thân mình (cổ, ngực, nách) sau đó rất nhanh chóng lan rộng toàn thân rồi tới tứ chi. Ban rất hiếm gặp ở lòng ban tay, bàn chân. Hồng ban dạng tinh hồng nhiệt bao gồm những chấm li ti nổi gờ trên mặt da và mọc dày đặc trên nền da ửng đỏ toàn thân dạng bỏng nắng, khi sờ vào da có cảm giác thô ráp như giấy nhám. Diễn tiến cuả ban bắt đầu lặn dần vào ngày 6-7 của bệnh khi mà sốt đã giảm.
Tổng kết
Tóm lại, sốt phát ban có thể do nhiều bệnh lý khác nhau và những bệnh lý kể trên chỉ là những nguyên nhân sốt phát ban thường gặp. Vì vậy, khi có các dấu hiệu sốt và nổi ban, bạn cần đến gặp bác sĩ khám để được chẩn đoán chinh xác và đưa ra hướng điều trị cụ thể cho tình trạng bệnh của mình.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
