Tổng quan về u lympho Hodgkin

Đặc điểm của U lympho hodgkin là vấn đề sức khỏe đang mới mẻ và ngày càng có nhiều người bị mắc bệnh. U lympho hodgkin hay bệnh Hodgkin (HD) là bệnh lý tân sinh ác tính của mô lympho ít gặp và nguy hiểm tại hệ thống mạch bạch huyết. Bệnh có biểu hiện lâm sàng khá điển hình giúp người bệnh và bác sĩ nhận diện ra và có chương trình điều trị phù hợp. Hãy cùng Docosan tìm hiểu những đặc điểm của căn bệnh này nhé!

Lympho hodgkin là gì?

U lympho hodgkin là bệnh lý tân sinh ác tính xảy ra chủ yếu ở hạch bạch huyết, đặc trưng bởi sự hiện diện của tế bào u kích thước lớn (một nhân và nhiều nhân), trên nền các tế bào viêm phản ứng, với tình trạng xơ hóa ở những mức độ khác nhau.

Diễn tiến tự nhiên đặc thù của bệnh là tiếp cận theo “vết dầu loang”, nghĩa là khởi đầu từ một ổ nguyên phát duy nhất, từ đó lan theo mạch bạch huyết đến nhóm hạch lympho kế tiếp. 

Chính vì vậy người bệnh thường khởi phát đầu tiên là hạch cổ, từ đó ăn lan đến trung thất, rồi đến lách và hạch dưới cơ hoành. 

Yếu tố nguy cơ của bệnh lympho hodgkin

Cơ chế bệnh sinh đến nay vẫn chưa rõ, nhưng có nhiều bằng chứng cho thấy có mối liên quan giữa lympho hodgkin và tiền sử nhiễm vi rút Epstein – Barr (EBV)

EBV được cho là 1 yếu tố gây bệnh với tỷ lệ tăng gấp 3 lần ở những bệnh nhân có tiền căn bị bệnh tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn (bệnh do nhiễm EBV, biểu hiện lâm sàng gồm các triệu chứng sốt, đau họng, hạch to).

Giới nam mắc bệnh hơi nhiều hơn so với nữ, tỷ lệ nam nữ khoảng 1,4 / 1. Bệnh thường xảy ra ở hai đỉnh tuổi là 15-20 và sau 50 tuổi. Tại các nước đang phát triển thì tần suất bệnh cao ở trẻ em hơn.

Biểu hiện lâm sàng của bệnh u lympho hodgkin 

Lympho hodgkin có bệnh cảnh lâm sàng cũng như hình ảnh mô học riêng biệt với hai quá trình Viêm và U. Khoảng ⅔ các trường hợp có triệu chứng điển hình:

• Khởi đầu luôn là tình trạng sưng to của một hạch hoặc một nhóm hạch, phân bố dọc theo trục cơ thể, thường thấy nhất là vùng cổ và ngực (hơn 50%) 
• Bệnh lan tràn sang các hạch của vùng lân cận theo đường bạch huyết; và khi bệnh đã tiến xa sẽ theo hướng máu đến lách, gan và tủy xương, 
• Rất hiếm khi bệnh hodgkin lại khởi phát với triệu chứng ngoài hạch
• Khoảng 25% các trường hợp có triệu chứng: sốt nhẹ, đổ mồ hôi, sụt cân trên 10% trọng lượng cơ thể trong vòng 6 tháng …
• Đôi khi chủ yếu là lách to, có thể là gan to, các nốt thâm nhiễm ngoài da, rối loạn tiêu hóa và hô hấp.

Phương tiện chuẩn đoán u lympho hodgkin

• Xét nghiệm sinh hóa: công thức máu, tốc độ lắng máu, chức năng gan …
• Hình ảnh học: X-quang ngực (trước sau và bên); đo tỷ lệ hạch trung thất/ lồng ngực. 
• Siêu âm vùng cổ, vùng nách, vùng bụng và bẹn. Nội soi vùng hầu đánh giá vòng Waldeyer.
• Chụp hệ lympho hai chân nếu bệnh nhân có hạch bẹn hay hạch chậu sưng to
• Kiểm tra chính xác bằng CT-scan hay MRI về tình trạng hạch 
• Sinh thiết: trọn hạch hay tủy xương để thực hiện Giải phẫu bệnh học.

Xếp loại giai đoạn bệnh U lympho hodgkin

Hệ thống xếp loại của Ann Arbor bao gồm hỏi bệnh sử, khám lâm sàng kết hợp với kết quả của phương tiện cận lâm sàng. 

• Giai đoạn I: Tổn thương một vùng hạch duy nhất hoặc một cơ quan hay vị trí ngoài hạch duy nhất.
• Giai đoạn II: Tổn thương hai vùng hạch trở lên cùng một bên cơ hoành hoặc tổn thương khu trú một cơ quan hoặc vị trí ngoài hạch.
• Giai đoạn III: Tổn thương các vùng hạch ở hai bên cơ hoành, không kèm hoặc kèm với tổn thương khu trú một cơ quan hoặc vị trí ngoài hạch.
• Giai đoạn IV: Tổn thương lan tràn một hoặc nhiều cơ quan hay vị trí ngoài hạch, có hoặc không có tổn thương hạch.

Tất cả các giai đoạn đều được chia thành A (không có) hoặc B (có triệu chứng sốt, đổ mồ hôi về đêm, hoặc sụt cân trên 10% trọng lượng cơ thể). Phân loại giai đoạn của bệnh được sử dụng để đánh giá mức độ lan tràn của bệnh, lựa chọn điều trị và tiên lượng bệnh.

Hình thái tổn thương của u lympho hodgkin

Đại thể 

• Hạch thường to, đôi khi rất to trừ trường hợp bệnh được phát hiện sớm.
• Mật độ chắc hoặc cứng tùy mức độ xơ hóa
• Mặt cắt đặc, có dạng nốt; đôi khi không đồng nhất do có chứa các ổ hoại tử 
• Khi bệnh tiến triển, nhiều hạch to lân cận có thể kết dính với nhau thành khối lớn.

Vi thể

U lympho hodgkin được chia thành hai thực thể bệnh học, theo phân loại WHO(2016)

• Lympho hodgkin loại giàu lympho bào dạng cục 
• Lympho hodgkin kinh điển, gồm 4 týp mô học: Loại xơ cục; Loại hỗn hợp tế bào; Loại giàu lympho bào; Loại nghèo lympho bào.

Các yếu tố tiên lượng bệnh u lympho hodgkin  

• Giai đoạn là yếu tố quan trọng nhất, trong mỗi giai đoạn sự xuất hiện của triệu chứng “B” được xem là tiên lượng xấu hơn
• Tuổi trên 60, thiếu máu, VS tăng, xâm nhập tủy xương được xem là yếu tố không thuận lợi đi kèm 
• Theo Nghiên cứu quốc tế về các yếu tố tiên lượng đã đưa ra 7 yếu tố bất lợi của bệnh trong giai đoạn tiến xa 
• Nếu không có yếu tố bất lợi nào thì tỷ lệ sống còn không tái phát là 84%, nếu cứ có một yếu tố bất lợi thì tỷ lệ này giảm xuống 8%.

Điều trị bệnh u lympho hodgkin

Bệnh hodgkin cổ điển

Nhìn chung phẫu thuật chỉ giới hạn để chẩn đoán và xếp giai đoạn như sinh thiết hạch, mở bụng cắt lách ở bệnh nhân cường lách hay cắt bản sống nếu có chèn ép tủy sống 

Điều trị đặc hiệu phụ thuộc vào giai đoạn bệnh

• IA – IIA: Lựa chọn hóa trị hoặc xạ trị có hiệu quả ngang nhau 
• IB – IIB: Hóa trị kết hợp hoặc không với xạ trị tại vị trí tổn thương
• III – IV: Hóa trị và kết hợp với xạ trị sau khi kết thúc hóa trị

Bệnh tái phát hoặc tiến triển

Nếu tái phát sau xạ trị đơn thuần sẽ có tiên lượng tốt, điều trị tiếp tục với đa hóa trị có tỷ lệ sống còn toàn bộ là 57-81%. Còn nếu tái phát sau hóa trị là có tiên lượng xấu:

• Tái phát hơn 1 năm sau đáp ứng đầu tiên thì tỷ lệ sống còn với hóa trị cứu vớt là 22 – 54%
• Ngược lại nếu tái phát dưới 1 năm thì tỷ lệ sống giảm còn 11-28%.

U lympho hodgkin là bệnh lý ác tính hiếm gặp có khả năng phát hiện sớm và điều trị khỏi bệnh đa số trường hợp với tiên lượng sống sót khá cao. Vì thế nếu phát hiện các biểu hiện thì người bệnh nên yên tâm khi được gặp đúng các bác sĩ chuyên khoa và thực hiện tuân thủ lộ trình điều trị để có kết quả tốt. 

---

Cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc và tìm hiểu Đặc điểm của U lympho hodgkin tại Docosan. Chúng tôi rất vinh hạnh chào đón và nhận được sự tín nhiệm từ các bạn.

Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước.