Thỉnh thoảng, trên cơ thể chúng ta như ở cổ, gáy, chân…sẽ xuất hiện một vài khối u nhất là u mỡ. Bệnh u mỡ sau gáy là một khối mô mỡ tăng sinh, nằm ngay dưới da xung quanh vùng sau gáy. U mỡ thường lành tính, tuy nhiên vẫn cần phân biệt chúng với các loại ung thư khác có khả năng xảy ra. Vậy u mỡ sau gáy có nguy hiểm không? Điều trị u mỡ sau gáy như thế nào? Hãy cùng Doctor có sẵn tìm hiểu trong bài viết dưới đây!
Bài viết được tham khảo ý kiến chuyên môn của Bác sĩ Trần Diễm Hương
Tóm tắt nội dung
Tổng quan về u mỡ sau gáy
U mỡ là một khối mỡ tích tụ dưới da, giữa phần cơ và da của cơ thể, u thường có dạng hình tròn, di chuyển được với kích thước to nhỏ khác nhau. Khối u thường xuất hiện ở vùng lưng, vai, cổ, cánh tay và đùi. U mỡ thường lành tính, không gây đau đớn nhưng nếu bạn chủ quan để u phát triển với kích thước lớn chèn ép vào các dây thần kinh, các mạch máu lớn, sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh.
Ngoài ra, nếu không xác định được u lành hay u ác, không chữa trị kịp thời cũng gây nguy hiểm đến tính mạng. Chính vì vậy, tốt nhất, khi cơ thể xuất hiện những khối bất thường, bạn hãy đi khám để biết được đó là u ác tính hay u mỡ bình thường để có phương pháp điều trị phù hợp, hiệu quả.
U mỡ thường xuất hiện ở phần gáy trên cơ thể người. U mỡ sau gáy (hay còn gọi là bướu mỡ sau gáy, u mỡ dưới da) là một khối mô mỡ phát triển trong các mô mềm dưới da của cơ thể bạn. Mặc dù được gọi bằng khái niệm khối u, nhưng đây là u mỡ lành tính, thường vô hại.
Nổi khối u sau gáy là khối u phổ biến nhất trong các loại u hình thành dưới da. Tuy nhiên chỉ khoảng 1 người trong số 1.000 người sẽ có u mỡ trong một thời điểm nhất định. Vị trí thường gặp của u mỡ tập trung nhiều ở phần trên cơ thể, cánh tay hoặc đùi của mình.
Các triệu chứng của u mỡ sau gáy
Hầu hết u mỡ sau gáy thường lành tính, không gây đau đớn hay ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh. Tuy nhiên, không vì thế mà bạn có thể chủ quan. Khi trên cơ thế xuất hiện khối bất thường, sưng thì hãy đi khám để được bác sĩ chẩn đoán cũng như có hướng điều trị phù hợp. Bạn thường phát hiện u mỡ sau gáy với các dấu hiệu phổ biến sau:
- Phân bố: U mỡ sau gáy có thể được phát hiện đơn lẻ hoặc nhiều khối cùng 1 chỗ trên cơ thể.
- Giới hạn: thường giới hạn rõ, u mỡ không xâm lấn sang các mô xung quanh chúng.
- Không đau: Thường thì u mỡ sau gáy sẽ không gây đau đớn. Tuy nhiên, một số u mỡ gây đau và khó chịu khi tác động cơ học khiến chúng chạm vào các dây thần kinh hoặc mạch máu lưu thông ở gần nó.
- Hình dạng: u mỡ sau gáy thường có dạng tròn hoặc hình bầu dục. Khối u có thể hơi nhão, tình trạng khối u mềm hay cứng phụ thuộc vào tình trạng khối u mỡ.
- Có thể di chuyển: Chúng nằm ngay bên dưới bề mặt da và di chuyển dễ dàng sang khu vực lân cận khi bạn chạm vào chúng.
- Kích thước: Thường từ 1 – 10cm, có những trường hợp hiếm gặp to hơn 15cm.
U mỡ sau gáy thường lành tính, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe tuy nhiên có những khối u gây mất thẩm mỹ. Trong trường hợp ảnh hưởng quá nhiều, bạn nên phẫu thuật cắt bỏ. Để được cắt bỏ, bạn hãy đến những cơ sở khám chữa bệnh uy tín, để thăm khám cũng như xử lý, phẫu thuật.
Nguyên nhân của u mỡ sau gáy
Không rõ nguyên nhân xuất hiện khối u mỡ sau gáy, tuy nhiên các nghiên cứu đã thống kê rằng đàn ông và phụ nữ trung niên có u mỡ thường chiếm đa số so với tổng số những người mắc u mỡ. U mỡ cũng có tính gia đình, con cái dễ phát hiện u mỡ nếu bố mẹ chúng cũng có.
- Bệnh đa u mỡ di truyền: Còn được gọi là bệnh đa mỡ gia đình, rối loạn này được di truyền (di truyền qua các gia đình).
- Bệnh Dercum: Rối loạn hiếm gặp này khiến các u mỡ gây đau phát triển, thường xuất hiện đa số trên cánh tay, chân và thân mình. Nó còn được gọi là bệnh u mỡ dolorosa hoặc hội chứng Anders.
- Bệnh Madelung: Tình trạng này xảy ra thường xuyên nhất ở nam giới uống rượu quá mức. Còn được gọi là bệnh u mỡ nhiều đối xứng, bệnh Madelung gây ra u mỡ phát triển quanh cổ và vai.
- Hội chứng Gardner: Một dạng rối loạn được gọi là bệnh đa polyp tuyến gia đình (FAP), hội chứng Gardner gây ra u mỡ và một loạt bất thường sức khỏe đi kèm khác.
Bên cạnh đó, U mỡ sau gáy cũng có thể thường xuất hiện sau một chấn thương, mặc dù các bác sĩ chưa khẳng định được liệu đây có phải là nguyên nhân khiến u mỡ hình thành hay không.
Phân biệt u mỡ sau gáy với các bệnh lý vùng sau gáy khác
Trong hầu hết trường hợp, một khối u xuất hiện ở sau gáy có thể do những nguyên nhân phổ biến sau đây:
- Nang: là các túi chứa đầy dịch lỏng và thường lành tính (không phải là ung thư). Bên cạnh các nang tăng sinh dọc theo vùng cổ gáy, những nang hạch khá phổ biến khác xuất hiện trên cổ tay và bàn tay.
- Hạch bạch huyết phì đại: Hạch sau gáy sưng to, có thể gợi ý tình trạng viêm hạch, hoặc các bệnh lý nhiễm trùng (nhiễm vi khuẩn, virus, vi nấm) khác, thậm chí có thể gợi ý bệnh lý ác tính (ung thư), nên cần đi khám ngay khi phát hiện một hay nhiều khối ở vùng sau gáy.
- Lao hạch: khi nhiễm lao hạch cũng có thể bị nổi hạch với hình ảnh là những khối sưng to ở vùng sau gáy của cơ thể.
Trong tất cả các trường hợp, các khối u lành hay ác tính đều có thể hình thành ngay tại vị trí sau gáy hoặc vùng cổ. Muốn xác định bản chất của khối u, bác sĩ luôn phải sinh thiết bằng kim để lấy mẫu mô/ tế bào bên trong khối u để làm xét nghiệm giải phẫu bệnh. Từ đó, tùy vào bản chất khối u mà bác sĩ có phương pháp điều trị phù hợp nhất.
Có những trường hợp bạn sẽ không cần điều trị mà chỉ cần theo dõi. Tuy nhiên cũng có những trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định mổ hoặc có những phương pháp khác phù hợp tùy thuộc vào tình trạng u mỡ sau gáy của bạn. Bạn không cần quá lo lắng nhưng cũng đừng chủ quan khi phát hiện u mỡ sau gáy.
Điều trị u mỡ sau gáy
Thông thường để chẩn đoán u mỡ bác sĩ sẽ dựa vào triệu chứng cũng như chỉ định khám (siêu âm, xét nghiệm máu…). Nếu kích cỡ u mỡ sau gáy khá to, tính chất khối u bất thường hoặc vị trí của khối u nằm sâu hơn bình thường, một số thủ thuật xâm lấn hơn như sinh thiết mẫu,… hoặc các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh khác như siêu âm, CT scan hoặc MRI sẽ giúp bác sĩ không bị nhầm lẫn u lành tính với ung thư tế bào mỡ.
Với khối u lành tính, bác sĩ sẽ thường sẽ khuyên không cần điều trị mà chỉ cần theo dõi. Người bị u mỡ sau gáy sẽ được tiến hành phẫu thuật trong những trường hợp sau đây:
- Các khối u gây đau đớn hoặc cản trở nhiều trong sinh hoạt hằng ngày của bệnh nhân.
- Phần da bề mặt của khối u mỡ bị viêm, sưng nề, tấy đỏ. Khi đó, Khối u mỡ bị nghi ngờ là một dạng u nang, áp xe hay thậm chí chuyển biến thành ung thư mô mỡ.
- Kích thước khối u phát triển khá nhanh, tăng lên kích thước hoặc to hơn 5cm gây ảnh hưởng khá nhiều đến thẩm mỹ
Khi được tư vấn mổ, bạn sẽ lo lắng liệu mổ u mỡ sau gáy có nguy hiểm không?
Phẫu thuật loại bỏ u mỡ sau gáy là một phẫu thuật nhỏ, khá đơn giản, thường chỉ yêu cầu gây tê tại chỗ tại vùng u cho bệnh nhân, được áp dụng với những khối u mỡ có kích cỡ dưới 3cm, những u mỡ nằm ở vị trí sâu hoặc thành phần có nhiều sợi xơ. Phương pháp này giúp loại bỏ u triệt để, ít tái phát nhưng để lại sẹo tại nơi phẫu thuật cho người bệnh. Bạn có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ để chăm sóc vùng da sau phẫu thuật và sử dụng thuốc trị sẹo, tránh gây mất thẩm mỹ cho vùng gáy.
Sau khi phẫu thuật bạn sẽ phải chăm sóc vết thương và uống thuốc thêm thuốc kháng sinh, kháng viêm. Bất cứ phẫu thuật nào cũng có thể có biến chứng, trong và sau khi phẫu thuật. Chính vì vậy, bạn hãy chọn cơ sở khám chữa bệnh uy tín, chất lượng, đảm bảo để được tư vấn cũng như xử lý an toàn khi có bất thường xảy ra.
Mổ u mỡ sau gáy thường không nguy hiểm. Nhưng sau khi mổ u mỡ sau gáy, bạn cần làm cũng như tránh một số việc sau đây để vết thương nhanh lành, không bị nhiễm trùng:
- Bạn có thể ăn uống như bình thường, tăng cường dinh dưỡng, bổ sung rau xanh, hoa quả giàu vitamin C như cam, quýt, bưởi…ăn uống đủ bữa đủ chất để kháng khuẩn, kháng viêm, giúp bổ sung dưỡng chất cho vết thương nhanh lành, không nhiễm trùng.
- Tránh ăn cay, nóng, dầu mỡ, nhiều đường, thực phẩm ăn liền, đóng hộp, nhiều chất bảo quản, các chất kích thích như bia, rượu, thuốc lá, cà phê, nước ngọt, nước có gas…sẽ làm chậm quá trình lành của vết thương và giảm tác dụng của thuốc điều trị.
- Bạn vẫn có thể tập những môn thể dục thể thao nhẹ nhàng như đi bộ, đá cầu…với cường độ nhẹ nhàng, thời gian ngắn để tăng cường sức khỏe nhưng không nên vận động mạnh với cường độ cao gây ảnh hưởng đến vết mổ.
- Không nên thức khuya, làm việc cường độ cao, căng thẳng, lo lắng, khiến cơ thể mệt mỏi ảnh hưởng đến thời gian cũng như khả năng chữa trị của cơ thể. Hãy giữ tinh thần thoải mái, vui vẻ, lạc quan.
- Người bệnh nên thay băng, rửa vết thương hằng ngày tại cơ sở y tế để đảm bảo vệ sinh, tránh việc vết thương bị nhiễm trùng. Nếu không có thời gian hoặc không thể đến hàng ngày, bạn hãy nhờ bác sĩ hướng dẫn để có thể chăm sóc vết thương, thay băng tại nhà.
- Có thể tắm nhưng cần chú ý tránh để nước vào vết thương gây nhiễm trùng. Khi bị dính nước, cần vệ sinh, lau khô và thay băng ngay.
- Uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ tránh nhiễm trùng, viêm nhiễm. Nếu cần bạn có thể bôi thuốc chống sẹo theo sự tư vấn của bác sĩ.
- Khi cơ thể hoặc vết mổ có dấu hiệu bất thường, bạn cần đi khám để được xử lý kịp thời, tránh những trường hợp đáng tiếc xảy ra.
Xem thêm:
Điều trị không phẫu thuật
Bên cạnh phương pháp mổ u mỡ sau gáy, bạn còn có thể chọn nhiều phương pháp khác, tùy thuộc vào điều kiện kinh tế cũng như mong muốn của bản thân. Tuy nhiên, hãy nghe theo tư vấn ở bác sĩ để đạt được hiệu quả tốt, phù hợp với tình hình sức khỏe của bạn. Một số phương pháp bạn có thể tham khảo, cụ thể:
- Tiêm nội tiết tố steroid: Đây là phương pháp điều trị u mỡ sau gáy khá phổ biến và được nhiều người bệnh lựa chọn. Phương pháp tiêm hormone Steroid tuy không gây đau nhưng không thể loại bỏ hoàn toàn u mỡ được.
- Hút mỡ: Phương pháp này cũng là 1 trong những cách điều trị u mỡ sau gáy, người bệnh sẽ được bác sĩ dùng kim và xi lanh để hút mỡ bên trong khối u.
- Laser: Điều trị u mỡ sau gáy bằng tia laser một thủ thuật xâm lấn nhỏ không để lại sẹo lớn, hiệu quả và an toàn cho sự phá vỡ tế bào.
Cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc và tìm hiểu về U mỡ sau gáy tại Docosan. Hy vọng bài viết giúp bạn có thêm những thông tin cần thiết về căn bệnh này. U mỡ sau gáy thường lành tính nhưng bạn cũng không nên chủ quan. Nễu có dấu hiệu bất thường hãy đi khám để được tư vấn cũng như có phương pháp điều trị phù hợp. Chúng tôi rất vinh hạnh chào đón và nhận được sự tín nhiệm từ các bạn.
Bài viết được tham khảo bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước.
- Kolb L, Yarrarapu SNS, Ameer MA, et al. Lipoma. [Updated 2022 Sep 26]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507906/
- Kristeen Moore. Lipoma (Skin Lumps). Healthline. Feb 17, 2023 (Accessed on June 4th 2023)
- Goldman A, Wollina U. Lipoma treatment with a subdermal Nd:YAG laser technique. Int J Dermatol. 2009 Nov;48(11):1228-32. doi: 10.1111/j.1365-4632.2008.04007.x. PMID: 20064183.
