Bộ xét nghiệm tại nhà dần trở thành sự lựa chọn của nhiều đối tượng nhằm chẩn đoán lâm sàng bệnh tình thông qua việc sử dụng một số xét nghiệm y tế đã được giới y học ghi nhận tính đúng đắn. Trên thực tế, liệu bộ xét nghiệm tại nhà có được thay thế việc xét nghiệm tại phòng khám? Thắc mắc này sẽ được Docosan làm rõ trong bài viết dưới đây.
Tóm tắt nội dung
Tổng quan về bộ xét nghiệm tại nhà
Trong những năm gần đây, xét nghiệm tại nhà dần chiếm xu thế và đang phát triển của lĩnh vực y chăm sóc sức khỏe. Việc này được xem như y học từ xa và được quan tâm mạnh mẽ, nhất là trong đại dịch covid-19 vẫn đang diễn ra. Các bộ xét nghiệm tại nhà ngày càng đa dạng với các mẫu mã và tính năng do nhiều công ty cung cấp, mang đến cho khách hàng và bệnh nhân nhiều sự lựa chọn hơn bao giờ hết.
Tuy nhiên, mỗi bài kiểm tra tại nhà sẽ khác nhau, nhất là về cách thức hoạt động. Hơn thế, còn có không ít người hoang mang và thắc mắc liệu bộ xét nghiệm tại nhà có an toàn và chính xác. Xa hơn là có thay thế việc xét nghiệm tại phòng khám trong tương lai.
Tính năng của bộ xét nghiệm tại nhà
Tùy vào bộ xét nghiệm đó là gì mà khách hàng có thể sử dụng theo những mục đích khác nhau. Cách sử dụng phổ biến nhất của các bài kiểm tra bao gồm:
- Tầm soát: Giúp tìm kiếm các dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe trước khi có bất kỳ triệu chứng nào xảy ra. Chẳng hạn như, bộ xét nghiệm bệnh lây qua đường tình dục (STD) giúp tầm soát từ sớm, tại thời điểm không có triệu chứng, điều này giúp tránh vô tình lây nhiễm cho người khác.
- Chẩn đoán: Giúp xác định nguyên nhân của một vấn đề sức khỏe là khi có triệu chứng ban đầu. Chẳng hạn như, bộ xét nghiệm covid-19 giúp phát hiện bệnh khi có triệu chứng mất vị giác, sốt, đau khô cổ họng, ho,… Tuy nhiên, để có kết luận chính thức, người bệnh cần tiến hành thêm một vài bài kiểm tra khác.
- Giám sát: Theo dõi sức khỏe của bệnh nhân thay đổi như thế nào theo thời thời gian hoặc phản ứng với phương pháp điều trị. Chẳng hạn như, bộ kiểm tra đo lượng đường trong máu giúp người mắc bệnh tiểu đường tự kiểm tra sức khỏe tại nhà sau một thời gian điều trị.
- Đánh giá rủi ro bệnh tật: Ở một số trường hợp, việc xét nghiệm tại nhà có thể tiết lộ người đó có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Chẳng hạn như, việc xét nghiệm di truyền có thể tìm kiếm đột biến DNA liên quan đến một số bệnh ung thư nguy hiểm.
- Tối ưu hóa sức khỏe: Bộ xét nghiệm tại nhà được thiết kế nhằm giúp người dùng hiểu một hoặc nhiều khía cạnh hơn về sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Điển hình là bộ xét nghiệm có thể đo lượng hormone mức độ dinh dưỡng hoặc các chất khác để cung cấp thêm thông tin về sức khỏe, từ đó chủ động bổ sung để cải thiện.
Các thủ thuật xét nghiệm có thể thực hiện tại nhà
Trên thực tế, không phải thủ thuật nào cũng được thực hiện tại nhà. Các bài kiểm tra có khả năng thực hiện tại nhà như:
- Xét nghiệm dị ứng tại nhà
- Thử nghiệm dị ứng thực phẩm tại nhà
- Xét nghiệm máu tại nhà
- Xét nghiệm bệnh Celiac tại nhà
- Xét nghiệm Chlamydia tại nhà
- Xét nghiệm Herpes ở miệng và bộ phận sinh dục tại nhà
- Xét nghiệm HIV tại nhà
- Xét nghiệm bệnh giang mai tại nhà
- Kiểm tra Cholesterol tại nhà
- Xét nghiệm ung thư ruột kết tại nhà
- Xét nghiệm viêm gan B tại nhà
- Xét nghiệm viêm gan C tại nhà
- Thử nghiệm kháng nguyên covid-19 tại nhà
- Thử nghiệm PCR covid-19 tại nhà
- Kiểm tra nhiễm trùng nấm men tại nhà
- Thử nghiệm ngưng thở khi ngủ tại nhà
- Kiểm tra UTI tại nhà
- Kiểm tra vitamin D tại nhà
Ngoài ra, còn nhiều bài xét nghiệm tại nhà khác chưa được liệt kê đầy đủ tại đây.
Các hình thức kiểm tra hay xét nghiệm tại nhà
Mỗi sản phẩm cụ thể sẽ có những cách thức sử dụng khác nhau, điển hình là 2 cách thức chính sau:
- Tự kiểm tra: Bộ xét nghiệm này cho phép được tiến hành hoàn toàn toàn tại nhà, tại bất kỳ thời điểm nào trong ngày. Mẫu được thu thập lại và kết quả sẽ được cung cấp tại chỗ. Hầu hết các trường hợp tự xét nghiệm tại nhà đem cho kết quả nhanh chóng sau khoảng 15 đến 20 phút thực hiện.
- Tự thu thập: Người dùng tự lấy mẫu tại nhà và sau đó gửi mẫu đến phòng thí nghiệm để phân tích. Kết quả trả về thường được cung cấp dưới dạng điện tử (gmail, tin nhắn điện thoại,…) ngay sau khi phòng thí nghiệm kết thúc quá trình phân tích mẫu.
Các xét nghiệm tự kiểm tra và tự thu thập thường được cung cấp đầy đủ thiết bị y tế theo dạng bộ xét nghiệm tại nhà. Sản phẩm này đã được kiểm định về tính chính xác và an toàn trước khi đưa ra thị trường. Khi sử dụng cho trẻ em cần phải có sự giám sát từ người lớn.
Ưu và nhược điểm của bộ xét nghiệm tại nhà
Không riêng gì bộ xét nghiệm tại nhà, bất kỳ sản phẩm nào cũng tồn tại mặt ưu và nhược điểm, mặc dù những yếu tố này phụ thuộc vào từng bộ xét nghiệm cụ thể nhưng cơ bản vẫn là các chi tiết sau:
Ưu điểm:
- Xét nghiệm tại nhà cho phép bạn tự kiểm tra sức khỏe tại nhà mà không cần phải đặt lịch với bác sĩ hay di chuyển trực tiếp đến phòng khám. Bạn hoàn toàn có thể lựa chọn thời gian thích hợp để thực hiện.
- Đặt hàng và thực hiện bài kiểm tra tại nhà giúp đơn giản quá quy trình, lược bỏ các bước di chuyển và chờ đợi không cần thiết như ở phòng khám.
- Kết quả và thông tin cá nhân được bảo mật hoàn toàn. Nếu kết quả không may mắn cũng không còn lo sợ đến việc bị người khác phán xét hoặc dòm ngó.
- Người dùng và bệnh nhân ý thức hơn trong việc tự chăm sóc sức khỏe hoặc kiểm tra sức khỏe khoi nhi nhiễm hoặc mắc bệnh.
- Hầu như bộ xét nghiệm tại nhà có chi phí được công khai minh bạch trên một số diễn đàn, điều này tạo thuận tiện cho việc so sánh giá giữa các đại lý. Hiếm khi thấy khoản này bị ẩn đi.
Mặt hạn chế:
- Đối với bộ xét nghiệm tại nhà, kết quả xét nghiệm được cung cấp ít thông tin về nguyên nhân hay đánh giá mức độ nặng nhẹ.
- Không có sự tư vấn của bác sĩ về việc diễn giải kết quả xét nghiệm.
- Không phải tất cả xét nghiệm tại nhà đều được xác nhận để cung cấp kết quả chính xác nhất và một số bộ xét nghiệm tại nhà khác có thể cung cấp thông tin không được chứng minh là phù hợp để kết luận tình trạng sức khỏe hiện tại/
- Chính vì sự đa dạng ở thời điểm hiện tại nên khó có thể đưa ra mức chất lượng và thường rất khó xác định bộ xét nghiệm nào là đáng tin cậy. Quan niệm dân gian, bộ xét nghiệm càng mắc tiền là càng đáng tin cậy. Quan niệm này có thể đúng nhưng chưa hẳn là đúng.
- Kết quả xét nghiệm phụ thuộc vào việc thu thập mẫu thích hợp và quy trình thực hiện nên khả năng xảy ra lỗi là điều không thể tránh khỏi, thậm chí cao hơn so với việc được y tá hoặc bác sĩ trực tiếp lấy mẫu.
Liệu bộ xét nghiệm tại nhà có thể được thay thế việc xét nghiệm tại phòng khám?
Mặc dù việc xét nghiệm tại nhà có tính tiện lợi cao nhưng có vài bài kiểm tra không thể thực hiện ngay tại nhà mà cần di chuyển đến gặp bác sĩ tại cơ sở y tế. Bác sĩ có thể giúp đánh giá sức khỏe hiện tại của bạn và đưa ra chỉ định xét nghiệm phù hợp nhất.
Bộ xét nghiệm tại nhà dường như sự lựa chọn của nhiều đối tượng bởi tính tiện lợi và bảo mật thông tin. Cũng vì thế, kết quả âm tính từ việc tự kiểm tra tại nhà đã làm giảm nhu cầu đến phòng khám gặp bác sĩ. Tuy nhiên, đâu cũng có mặt ưu và hạn chế. Vì thế, tùy vào trường hợp cụ thể mà bạn có thể đưa ra sự lựa chọn phù hợp nhất.
