Chỉ số procalcitonin (PCT) trong máu là một thông số đặc biệt thể hiện tình trạng viêm nặng do vi khuẩn, nấm và tình trạng suy đa cơ quan. Xét nghiệm procalcitonin giúp chẩn đoán và tầm soát nhiễm khuẩn, nhiễm khuẩn huyết cũng như theo dõi đáp ứng điều trị của bệnh nhân.
Tóm tắt nội dung
1. Xét nghiệm procalcitonin là gì?
Xét nghiệm procalcitonin giúp đo nồng độ procalcitonin có trong máu. Nồng độ procalcitonin trong máu cao có thể là dấu hiệu của bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng do vi khuẩn, chẳng hạn như nhiễm trùng huyết hoặc sốc nhiễm trùng (một phản ứng nghiêm trọng của cơ thể đối với tình trạng nhiễm trùng). Nhiễm trùng huyết nghĩa là trong máu xuất hiện tác nhân gây nhiễm trùng (vi khuẩn, nấm). Nhiễm trùng huyết nghiêm trọng có thể dẫn đến tình trạng sốc nhiễm trùng, khiến tim đập nhanh, khó thở, giảm huyết áp và nhiều biểu hiện suy đa cơ quan khác. Nếu không điều trị kịp thời, nhiễm trùng huyết có thể dẫn đến suy đa tạng hoặc thậm chí tử vong.
Xét nghiệm procalcitonin được dùng trong tầm soát, chẩn đoán nhiễm trùng cũng như theo dõi điều trị và tiên lượng cho bệnh nhân. Xét nghiệm có thể giúp bệnh nhân được điều trị nhiễm trùng từ sớm và tránh các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.
2. Khi nào nên xét nghiệm procalcitonin?
Bệnh nhân có thể được chỉ định thực hiện xét nghiệm procalcitonin nếu có các triệu chứng của nhiễm trùng huyết hoặc các nhiễm trùng nghiêm trọng khác, chẳng hạn như :
- Sốt và ớn lạnh.
- Đổ mồ hôi.
- Lú lẩn, lơ mơ.
- Thở nhanh, nông.
- Khó thở.
- Tim đập loạn nhịp, nhịp nhanh nhẹ.
- Huyết áp rất thấp.
- Tiểu ít hoặc không đi tiểu trong 24 giờ.
3. Thực hiện xét nghiệm procalcitonin như thế nào
Bệnh nhân không cần chuẩn bị gì trước khi thực hiện xét nghiệm procalcitonin. Bác sĩ sẽ lấy mẫu máu từ tĩnh mạch trên cánh tay bằng kim tiêm. Máu sẽ được thu thập vào ống nghiệm chuyên dụng. Bệnh nhân có thể cảm thấy hơi khó chịu trong quá trình lấy máu. Quá trình này thường mất vài phút. Bạn có thể bị đau nhẹ hoặc bầm tím tại nơi lấy máu, nhưng tình trạng này sẽ biến mất nhanh chóng.
4. Kết quả của xét nghiệm procalcitonin
Giá trị nồng độ PCT được khuyến cáo sử dụng như sau:
- Giá trị bình thường: PCT < 0,05 ng/ml
- Giá trị PCT < 0,10ng/ml: Không chỉ định dùng kháng sinh
- Giá trị PCT < 0,25ng/ml: Không khuyến cáo dùng kháng sinh, nếu trị liệu giảm xuống mức này thì tiếp tục dùng cho hiệu quả.
- Giá trị PCT > 0,25ng/ml: Khuyến cáo và cân nhắc sử dụng kháng sinh.
- Giá trị PCT > 0,50 ng/ml: Chỉ định kháng sinh là bắt buộc.
- Giá trị PCT 0,50 – 2,0 (ng/ml): Nhiễm khuẩn do đáp ứng viêm hệ thống tương đối, nguyên nhân có thể là chấn thương, phẫu thuật sau chấn thương, sốc tim…
- Giá trị PCT 2,0 – 10 (ng/ml): Đáp ứng viêm hệ thống nghiêm trọng (SIRS), nguyên nhân bởi nhiễm trùng hệ thống và nhiễm khuẩn huyết, chưa có suy đa tạng.
- Giá trị PCT > 10 ng/ml: Đáp ứng viêm hệ thống sâu do nhiễm khuẩn huyết nghiêm trọng hoặc sốc nhiễm khuẩn.
Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ cần phải xem xét hoặc yêu cầu thực hiện thêm các xét nghiệm khác trước khi đưa ra chẩn đoán.
Phòng khám tư vấn và xét nghiệm procalcitonin
- Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health, Quận 10, TP.HCM.
- Golden Healthcare, Tân Bình, TP.HCM.
- Trung tâm chẩn đoán và xét nghiệm y khoa Điag, Quận 10 TP.HCM.
- Phòng khám Đa khoa Quốc tế TIMEC, Bình Tân, TP.HCM.
Xét nghiệm procalcitonin giúp đo nồng độ procalcitonin có trong máu, giúp phát hiện một số tình trạng viêm nguy hiểm. Bạn đọc nên trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ trước khi thực hiện.
Xem thêm: Thuốc Moxifloxacin
Bài viết được tham khảo từ các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước cùng tham vấn y khoa từ Bác sĩ Trần Bảo Ngọc. Bài viết mang tính chất tham khảo và Doctor có sẵn khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch khám với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
Procalcitonin test – medlineplus.gov
