Xét nghiệm SGPT và những thông tin cần biết là một trong những loại xét nghiệm máu thường quy dành cho sức khỏe của mọi người. Đặc biệt hơn là xét nghiệm SGPT cho kết quả tăng cao sẽ gợi ý nghĩ đến tình trạng gan của bạn bị vấn đề nào đó, như viêm gan siêu vi. Hãy cùng Docosan tìm hiểu về Xét nghiệm SGPT và những bệnh lý làm chỉ số SGPT máu tăng cao trong bài viết sau đây nhé!
Tóm tắt nội dung
SGPT trong xét nghiệm máu là gì?
SGPT – Serum Glutamate Pyruvate Transaminase hay còn gọi là Alanine Aminotransferase – ALT, hai tên gọi này cùng nói đến một chất thuộc nhóm enzym chuyển hóa Transaminase.
Transaminase là nhóm enzym giúp cho sự chuyển vận những nhóm amin của acid α – amin sang những acid α – cetonic, tạo nên mối liên hệ giữa sự chuyển hóa protein và glucid. Trong số đó, SGPT là một Enzyme xúc tác cho phản ứng chuyển hóa sau:
L – Alanine + α Oxoglutamate ⇔ Pyruvate + L – glutamate.
SGPT chỉ hiện diện trong bào tương của tế bào và chủ yếu trong các mô cơ quan sau (theo trình tự giảm dần):
- Gan
- Thận
- Tim
- Cơ xương
Các SGPT có thời gian bán hủy trong máu là 47 giờ, gấp hơn SGOT khoảng gần 3 lần. SGPT tồn tại trong máu khi các tế bào chứa nó bị tổn thương hoặc chết làm giải phóng huyết tương vào máu.
Chỉ số SGPT là gì?
- Đánh giá tổn thương và sự chết của tế bào gan xảy ra do nhiều tác nhân virus, ký sinh trùng hay thiếu máu đến gan …
- Theo dõi tác động của các thuốc sử dụng có tác dụng phụ nguy cơ gây độc cho gan như thế nào và mức độ ra sao để điều chỉnh nồng độ sử dụng.
- Đánh giá tình trạng tổn thương tế bào cơ tim trong nhồi máu cơ tim, nhưng hiện nay ít còn được sử dụng, thay vào đó là sử dụng xét nghiệm CK và CK-MB.
Những ý nghĩa xét nghiệm SGPT là gì?
- Xét nghiệm này cho phép xác định một bệnh lý gan và theo dõi diễn tiến của bệnh giúp tiên lượng và thay đổi điều trị phù hợp.
- Xét nghiệm được coi là một phương pháp sàng lọc nhạy nhất để phát hiện tình trạng tổn thương tế bào gan do virus hay do thuốc vì tăng nồng độ enzyme gan có thể hiện diện trước tình trạng tăng bilirubin máu đến hàng tuần
- Trong bệnh lý gan đơn thuần, giá trị của SGPT cao hơn giá trị của SGOT. Nhưng nhìn chung là trong bệnh tổn thương gan không thấy có mối tương quan giữa mức độ tăng của SGPT và mức độ nặng của nguyên nhân gây bệnh.
- Xét nghiệm không thể thiếu được để tiếp tục theo dõi các bệnh nhân nghiện rượu được điều trị thuốc kháng lao, thuốc có sự thanh thải tại gan.
- Xét nghiệm có hữu ích trong bệnh lý tim để phát hiện nhồi máu cơ tim hay viêm cơ tim cấp, (khi phối hợp với định lượng CK và / hoặc troponin máu ) nhưng không phải là tiêu chuẩn bắt buộc để chẩn đoán.
Xét nghiệm SGPT như thế nào?
Cách lấy bệnh phẩm
Xét nghiệm tiến hành định lượng trong huyết thanh của bệnh nhân và không yêu cầu phải nhịn ăn kiêng uống gì trước khi lấy mẫu.
Tuy nhiên đối với một số thuốc đặc biệt có gây tổn thương đến tế bào gan có thể không được sử dụng trước khi lấy máu xét nghiệm.
Lưu ý lúc lấy máu làm xét nghiệm
- Nhân viên xét nghiệm có thể bảo quản máu bệnh nhân trong 24h ở nhiệt độ phòng hay 48h ở 20 đến 24 độ C, vì hoạt độ của SGOT huyết thanh tương đối ổn định tốt.
- Tách hồng cầu phải được tiến hành cẩn thận và nhanh để hạn chế vỡ hồng cầu làm kết quả xét nghiệm không chính xác
Giá trị bình thường của ALT – SGPT máu là gì?
Khi những người bình thường không có các yếu tố nguy cơ của bệnh gan ,thì nồng độ SGPT trong huyết tương ở nam là 29 – 33 UI/L và ở nữa là 19 – 25 UI/L.
Nếu bệnh nhân có kết quả cao trên ngưỡng này từ 2 lần trở lên thì cần đánh giá bởi bác sĩ chuyên khoa.
Nguyên nhân tăng nồng độ ALT – SGPT trong máu là gì?
Bệnh lý gan
Nếu SGOT / SGPT < 1 hay AST / ALT < 1
- Viêm gan do virus: Viêm gan A, B, C, D hoặc E; tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng, viêm gan do cytomegalovirus
- Viêm gan do thuốc: rifampicin, INH, heparin
- Viêm gan nhiễm độc: CCI4, amanit phalloid
- Tắc mật do các nguyên nhân sỏi hay giun chui ống mật
- Hoại tử mô tế bào gan.
Nếu SGOT / SGPT > 1 hay AST / ALT > 1
- Bệnh xơ gan
- Viêm gan do rượu
- Thâm nhiễm gan: do ung thư di căn, nhiễm sarcoid, lao, u lympho, lupus ban đỏ
Nhồi máu cơ tim
Bệnh nhân gặp tình trạng nhồi máu cơ tim từ 24 đến 48 giờ đầu thiếu máu đến tim thì sẽ tăng SGPT rất cao và chỉ số SGOT / SGPT sẽ lớn hơn 1.
Tình trạng thiếu máu cục bộ đến gan
Các bệnh lý gây suy tim nặng dẫn đến thể Suy tim xung huyết sẽ dẫn đến giảm cung cấp máu đến gan trong thời gian dài và dần gây ra thiếu máu cục bộ cho gan. Khi đó các tế bào gan sẽ bị chết theo chương trình và giải phóng rất nhiều SGPT vào máu gây tăng SGPT khi xét nghiệm.
Nguyên nhân khác
- Viêm tụy
- Sản phụ tiền sản giật
- Chấn thương
- Nhồi máu phổi
- Hội chứng Reye
- Thiếu hụt carnitine nguyên phát.
Các yếu tố góp phần làm thay đổi kết quả xét nghiệm SGPT là gì?
Mẫu bệnh phẩm bị vỡ hồng cầu trong lúc lấy máu xét nghiệm hay trong lúc tách hồng cầu lấy huyết thanh. Có trường hợp bệnh nhân có tình trạng tán huyết sẵn trước đó. Có rất nhiều thuốc có thể làm tăng hoạt độ ALT như:
- Thuốc ức chế men chuyển angiotensin
- Acetaminophen
- Thuốc chống co giật
- Một số loại kháng sinh
- Thuốc điều trị tâm thần kinh
- Thuốc an thần: benzodiazepine
- Estrogen
- Sulfate sắt, Salicylate
- Heparin
- Interferon
- Thuốc điều trị rối loạn lipid máu
- NSAIDs
- Thuốc lợi tiểu thiazid.
Xác định hoạt tính SGPT là một xét nghiệm sinh hóa máu hữu ích trong quy trình chẩn đoán các bệnh lý ngoài gan hoặc tại gan gây tác động xấu đến chuyển hóa bình thường tế bào gan. Tất cả các quá trình bệnh lý bất thường tác động tới các chức năng gan cần được xác minh rõ vì đều có thể là nguyên nhân gây tăng hoạt độ SGPT trong máu bệnh nhân.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
